Solecznickie nekropolie

Opublikował Mieczysław on ndz., 09/23/2012 - 23:18

Zanim pochłonie je czas.....

Podejmujemy próbę wykonania spisu i opisu  cmentarzy czynnych i zamkniętych oraz zapomnianych i zniszczonych na obszarze dzisiejszego rejonu solecznickiego. Są tutaj cmentarze wyznaniowe, wojenne, choleryczne. Te większe są pod zarządem komunalnym, mniejsze mają status cmentarzy wiejskich (wioskowych) bądź rodzinnych... Te rodzinne czy wioskowe często są ostatnim śladem po mieszkających tu niegdyś ludziach i miejscowościach... Co drugie pytanie adresowane do administratora niniejszej strony dotyczy  poszukiwania rodzin czy przodków oraz lokalizacji cmentarzy!

W dalszej kolejności pojawią się informacje o miejscach pochówków, szczególnie z okresu ostatniej wojny światowej, nieoznaczonych bądź słabo udokumentowanych. Będziemy starać się publikować nazwiska pochowanych. W czerwcu 2015r. liczba opisanych cmentarzy, zlokalizowanych w rejonie solecznickim, wynosiła 137!  W tej liczbie  7 cmentarzy żydowskich, 1 mahometański, 1 prawosławny, 3 wojenne, 1 choleryczny... W 2015 roku  urządzono nowy cmentarz w Milwidach, w 2019 roku (styczeń) liczba opisanych cmentarzy wynosiła 155.

Zdajemy sobie sprawę, że wiele cmentarzy rozsypuje się na naszych oczach bo nie ma komu opiekować się nimi i pamiętać.....

Do odwiedzających stronę oraz rejon solecznicki oraz osób mających tu swoje korzenie zwracamy się z apelem i prośbą o wsparcie tej inicjatywy poprzez nadsyłanie informacji, zdjęć oraz korygowanie dotychczasowych ustaleń! Przy nazwie gminy w nawiasie podajemy liczbę zidentyfikowanych cmentarzy.

 

Cmentarz w Narwiliszkach

 

GMINA BIAŁA WAKA (2)
 

Stare Macele
Przy drodze Pirczupie - Jaszuny, pow. 0,12 ha, stary cmentarz, częstokroć zwany cmentarzykiem powstańców. 14 lipca 1863 roku, obok Maceli, doszło do krwawej bitwy powstańców z wojskiem carskim, podczas której zginęło 22 powstańców. Pochowano ich na cmentarzu w Starych Macelach ustawiając dębowy krzyż.

Pomniki bojowników niepodległośći

Pomniki bojowników o niepodległość 1794 — 1863.
Warszawa. 1929. Wydawnictwo ministerium robót publicznych
str 326

Na ziemi naszej pisane są dzieje nasze — czytelne dla tych, którzy wiedzą i pamiętają, trudne do odczytania dla niewiedzących lub nieobdarzonych pamięcią. str. 184-ej, gdzie ilustracja przedstawia mogiłę, znajdującą się we wsi Macele w woj. wileńskiem.
Na prostym krzyżu drewnianym przybita tam jest tablica z następującym napisem:
„Bezimiennemu bojownikowi wolności.
Tu spoczywa nieznany z nazwiska oficer/
Powstańców, raniony w zwycięskiej bi-/
twie z Moskalami w pierwszy dzień Zie-/
lonych Świątek 1863 r. pod wodzą/ 
 Sendka".
Bitwa stoczona była w ostępie leśnym
puszczy Rudnickiej (kwartał 77) u źró-/
dła rzeczki „Szpigujec”
Staraniem Nadleśnictwa Rudnickiego
krzyż ten wzniesiono dn. 14-go sierpnia
1921 r.
Przechodniu, wspomnij wdzięcznem ser-/
cem bohaterów, którzy ojczyźnie twej—
ofiarą krwi i życia — wolność wywal-/
czyli."
Oto przykład, Jak należy robić. Takich „ostępów leśnych", jak ten, w puszczy rudnickiej, jest niewątpliwie więcej, nie wszyscy bowiem polegli chowani byli na cmentarzach.
Ale i wśród odszukanych już i znanych mogił dużo jeszcze zrobić trzeba. Chcącym się do tego przyczynić ułatwią zadanie podane w księdze plany orientacyjne położenia mogił i pomników.
Z. Dębicki.

Starsze nagrobki na tym cmentarzu: Jurgielewicz Józef, 1858-28.V.1885 P. o 3 z. Marya. Jurgielewicza Teodora z rodziną, zamordowana w czasie wojny w 1944 r.

W maju 2013 roku ustawiono nowy, drewniany krzyż wykonany przez Edwarda Kurkiańca.

Rudnicka

(fot. P. Taciak)

Puszcza Rudnicka

Pamiątką po poległych tu żołnierzach jest m. in. krzyż w Puszczy Rudnickiej. Napis na płycie nagrobnej głosi: „Tu spoczywa 25 żołnierzy oddziału samoobrony Wileńskiej Armii Krajowej pod dowództwem por. Czesława Stankiewicza ps. „Komar”, poległych 6 - 7. 01. 1945 w nierównej walce z siłami NKWD. Cześć ich pamięci. 1991 rok”.

Zginęło wtedy 25 Ak-owców - reszta wycofała się na bagna. NKWD-zistów zginęło ok. 80 a to za sprawą nieporozumienia - NKWD-ziści z zasadzki ostrzelali także goniących oddział "Komara" i dalej walczyli między sobą. Wściekli enkawudziści odjechali porzucając ciała poległych partyzantów. Pochowali ich miejscowi Polacy, później wystawiono drewniany krzyż i tak przez lata stawiano kolejne krzyże w miejsce spróchniałych, aż wreszcie wybetonowano płytę, a teraz znajduje się tam tablica upamiętniająca poległych (brak nazwisk). Oddział „Komara” stoczył kilka dni wcześniej dwie bitwy z NKWD w rejonie Starych Maceli. Pomnik ufundowany został w 1993 roku przez polską Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W lesie cmentarzyk polowy gdzie pochowano ponad 30 poległych żołnierzy „Komara”; m. in.: Zbigniew Malewski „Czech”, Kazimierz Marciszewski „Czarny”, Czesław Tietianiec „Bystry”, Stanisław Tomłowski „Tomko”, Jan Zapaśnik oraz żołnierze z oddziału „Zemsty”: Stanisław Bułhak „Błyskawica”, Jan Zieliński „Kawka II”, Piotr NN, „Miecz” NN, „Zbych”, NN „Karaś”, NN „Czarny”. Siedmiu innych żołnierzy tu poległych zostało pochowanych koło Niewoniańców.   W 2017 roku dzięki fundacji Odra - Niemen z Wrocławia dokonano renowacji pomnika. płyta została ogrodzona drewnianym płotkiem.

 


GMINA BUTRYMAŃCE (13)
 

Butrymańce
 

Cmentarz przykościelny

Po 1905 roku zakazano grzebania na kościelnym cmentarzu, oprócz członków rodziny Houwaltów. W tej sytuacji Paulina Houwalt przyszła z pomocą parafii, ofiarowała ziemię pod cmentarz, który został ogrodzony w 1912 r. murem kamiennym. W 1910 r. butrymańska parafia liczyła 3012 wiernych i należała do dekanatu raduńskiego. Przy kościele parafialnym odrębna kwatera Houwaltów ogrodzona murem z kamienia polnego z nagrobkami członków tej rodziny. Władysław zm. 1899r., Wincenty zm. 1872r., Władysława z Houwaltów Kibortowa zm. 1909r., Konstancja Houwaltowa. Najstarsze nagrobki z połowy XIX w. W pozostałej części cmentarza nieliczne groby z nazwiskami d. szlachty zaściankowej i okolicznej. Łukaszewicze, Masiewicze, Tupko, Jurgo. W kościele tablica poświęcona pomordowanym mieszkańcom spacyfikowanej wsi Koniuchy. W 2017 roku dokonano renowacji niektórych najstarszych nagrobków.

 

Oto wykaz zachowanych pochówków:

  1. Bobin Franciszek, 1883-26.VII.1905

  2. Bohdziewiczowa z Monkiewiczów Tekla, 1865-2.XII.1892

  3. Cimosz Krzysztof, 1803-6.IX.1879

  4. Frejman Jan, 1798-1899

  5. Frejman Jan, lat 7

  6. Gorecka Teressa, 10.VII.1882-2.II.1890

  7. Helusia, 12.VI.1879-12.IX.1882

  8. Houwalt Wincenty, 13.XII.1811-4.VI.1872

  9. Houwalt Władysław, 4.I.1845-17.XII.1899

  10. Houwaltowa Paulina, 7.V.1854-14.VIII.1910

  11. Houwaltowa z Rymszów Konstantyna, 1787-1843

  12. Houwaltowa z Soroków Ludwika, 1817-21.IV.1852

  13. Iwanowski Antoni, 1831-13.XI.1904

  14. Jórszówna ...

  15. Kiborttowa z Houwaltów Stanisława, 1877-5.V.1909

  16. Ks. Klepacki Adam Urban, kapelan Butrymanski, kapłaństwa lat 62, 1798-6.III.1886

  17. Korkuć Adaś, 1901-30.X.1902

  18. Krupowicz Michał, zm. 7.I.1865

  19. Krupowiczowa Elżbieta, 1825-19.V.1885

  20. Lewonczyk-Lewon Józef, 1838-28.V.1898

  21. Lewonczyk-Lewon Marcin, 1871-16.I.1895

  22. Lewonczyk-Lewon Tekla, 1842-9.III.1890

  23. Naceicz Antonina, 1870-15.VII.1887

  24. Naceicz Stanisław, 1873-1.VII.1887

  25. Nowokuńska z Jundziłłów Wiktorja, 1790-9.XII.1878

  26. Olesza Leon, zm. 2.X.1911

  27. Rymsza Adam, 1796-5.XI.1866

  28. Rymsza Onufry, Sędzia ziemski Pttu Nowogródzkiego, 1741-30.V.1830

  29. Soroko Aleksandra, zm. 11.XII.1875

  30. Soroko Anna, zm. 15.IX.1894

  31. Soroko Emilia, zm. 5.IX.1889

  32. Szczeglik Adam, 1844-26.III.1900

  33. Szczeglik Katarzyna, 1845-21.I.1895

  34. Wojtkiewiczowa Katarzyna, 1840-12.XI.1898

  35. Woronecki Juzef postawił pomnik za swojem życiem 1896

  36. Woroneckowa Olesia, lat 70

  37. Zapaśnikowa z Bykowskich Wiktoryja, 1831-28.II.1891

  38. Zubowski Józef, 1880-16.I.1902

  39. Zubowski Władysław, 1878-5.II.1902

 

Cmentarz parafialny

Położony tuż obok przykościelnego. Około 3 tys. nagrobków. Cmentarz ogrodzony. Na miejscowym cmentarzu znajdują się też mogiły żołnierzy AK. Byli to żołnierze 77 pp. AK V batalionu 3 kompanii, (dowódca por. Jan Bobin, ps.  „Kalina”), polegli 29 kwietnia 1944r. w walce z litewskimi formacjami policyjnymi. Są tu pochowani: Władysław Gojżewski ps. "Wichura" (a nie Gojrzewski  „Figura" - błędnie na pomniku), Piotr Wojtkiewicz „Granat”, Józef Mickiewicz „Kret”, wszyscy ranni podczas bitwy koło Wilkańców, zostali następnie zamordowani przez Litwinów 1. 23 kwietnia 1996 r. odbyło się uroczyste poświęcenie pomnika. Na cmentarzu jest też grób Franciszka Wojciechowicza, dowódcy oddziału AK, rozbitego przez 34 zmotoryzowany pułk wojsk wewnętrznych NKWD 18 listopada 1944 pod Raściunami. Brak informacji o miejscu pochówku poległych wówczas 24 innych żołnierzach Armii Krajowej. Ponadto znajdują się mogiły innych partyzantów AK: Edwarda Zaleskiego i Józefa Milewskiego, poległych w 1944r. Inne groby: Jakub Kodź poległ 22 czerwca 1941r., Stanisław Kwiatkowski zm. śmiercią tragiczną 1942r. Na butrymańskim cmentarzu spoczywają również niektóre ofiary spośród mieszkańców wsi Koniuchy, krwawo spacyfikowanej przez żydowsko - sowiecką partyzantkę w styczniu 1944r.

 Olek

Groby zamęczonych Łunkiewiczów (fot. E. Łunkiewicz)

Są też groby NN żołnierzy Armii Krajowej.

Nazwiska na nagrobkach:

Adamajć, Adamicki, Adamowicz, Aksamit, Alenowicz, Ambrożuk, Andrukonis, Andruszkiewicz, Antonowicz Antonowicz, Apanowicz, Aszakiewicz, Awgut, Babachin, Balewcz, Balon, Bałdowski, Bandalewicz, Bańkowski, Baranowski, Barkowski, Bartoszewicz, Berżyński, Bieksza, Bienkiewicz, Biliński, Birylank, Błażewicz, Bobin, Bobrowicz, Bogdziun, Bohdanowicz, Borowski, Borysowski, Bućko, Bujanowski, Bujniewicz, Buliński, Bułło, Butko, Butrym, Butrymowicz, Byczkowski, Chwat, Ciechanowicz, Cimosz, Czechowicz, Czeglik, Czepulonis, Czerniawski, Czyż, Dawlidowicz, Dobrynin, Dokudowicz, Dowda Drab, Dremo, Dudojć, Dudzin, Dulko, Dzierkacz, Dziuk, Falkowski, Fiedorenko, Garbaczewski, Ges Gierasimowicz, Gikiewicz, Godlewski, Godlijewski, Gotowiecki, Górecki, Harasimowicz, Haudul, Hołownia Ilukiewicz, Iselonis, Iwanowski, Iwaszko, Jankiełajć, Jankowski, Jasiński, Jasiukajć, Jeleń, Jenzo, Jermak, Jezulewicz, Jodko, Junda, Jureko, Jurgielian, Jurgo, Jusza, Karpicz, Karpowicz, Kasiłowski, Kasiukiewicz, Kasperowicz, Kaszkiewicz, Każewicz, Kejzo, Kisiel, Kislowski, Kitowicz, Kiżlewicz, Kłoczko, Kniaziewa, Kodzis, Kodź, Kolendo, Komar, Kondratowicz, Korejowo, Korkliniewski, Kowalewski, Kozak, Kozłowski, Krawczeski, Krzyżanowski, Kucewicz, Kuczyński, Kurkulon, Kurkulonis, Kutałowski, Kutysz, Kuzmicki, Kwiatkowski, Kwiecień, Lebedź, Lewon, Lipnicki, Lisowski, Lubina, Lubkiewicz, Łabowicz, Łaszkiewicz, Ławrynowicz, Łukasz, Łukaszewicz, Łukaszun, Łunkiewicz, Mackiewicz, Malewski, Malinowski Maluk, Malukiewicz, Małyszko, Marcinkiewicz, Martinionys, Masiak, Masiełajć, Maskal, Matoń, Matujzo, Matukiewicz, Michałowski, Michno, Mickielewicz, Mikoń, Miksza, Milewski, Milun, Miluniec, Minakowski, Molis, Monkiewicz, Możejko, Mulma, Narkiewicz, Niedzielko, Niedźwiecki, Nornicki, Nowicki, Nowokuński, Nowosławski, Ogórcow, Olchówko, Olechnowicz, Owerko, Paczkowski, Pająk, Palewicz, Palul, Palulon, Pansewicz, Parafinowicz, Parwicki, Paszkielewicz, Petiuł, Pierecewicz, Pietraszun, Pietrowski, Pilżys, Poczobut, Podworski, Polonis, Połukord, Popow, Poźniak, Pożarycki, Prokopowicz, Prontkielewicz, Proszyn, Puzelewicz, Puziewlewicz, Rabecki, Radikowski, Radzikowski, Rasiukiewicz, Rodziewicz, Rogielewicz, Rogoża, Romanowski, Roubo, Rozmysłowicz, Rudikowski, Rurys, Rus, Rutkowski, Ruz, Rybak, Rybkowski, Rympo, Rymsza, Rynkiewicz, Sakson, Sałkiewicz, Sankowski, Sawicki, Sawiel, Sawosto, Senkowicz, Serdiuk, Sinkiewicz, Skirtun, Sławiński, Sokołowski, Stackiewicz, Stankiewicz, Strukiel, Stukać, Suchocki, Suckiel, Surgiewicz, Swieczko, Szadziul, Szarko, Szczeglik, Szczerbo, Szerłat, Szostak, Szpak Szulc, Szumski, Szustow, Szwabowicz, Szymukonis, Tarasewicz, Tietaniec, Tubielewicz, Tubin, Tubo, Tuniewicz, Tupkielewicz, Tupkiewicz, Tupko, Tyszkiewicz, Ulewicz, Ułanowski, Utkiewicz, Walicki, Waluczko, Walukiewicz, Wasiewicz, Wasilewski, Wasiukiewicz, Wersocki, Wiażel, Wieligor, Wierchowienko, Wierszałowicz, Wierszycki, Winckiewicz, Wincza, Wirżyński, Witkowski, Wojciechowicz, Wojskunowicz, Wojsznis, Wojszwiło, Wojtkiewicz, Wołkowicz, Wołochowicz, Wołosewicz, Woroniecki, Woronis, Wysocki, Zaborowski, Zacharzewski, Zaciszko, Zakrzewski, Zawadzki, Żełudziewicz, Ziembo, Zujewicz, Zuzo, Żeromski, Żubrycki, Żuk, Żyliński,

 

Pow. cmentarza 2,65 ha.
1 St. Truszkowski, Partyzanckie wspomnienia, Wyd. PAX, W-wa 1968r.

 

Czurańce

Cmentarzyk na zachód od wsi ok. 400 m, uwidoczniony na rosyjskiej dwuwiorstówce z 1915r. (do zweryfikowania w terenie).

 

Dojlidy

Cmentarz na zach. od wsi, przy drodze na Żegaliszki, pow. 0,20 ha, (wcześniej na mapie RKKA 1 :25 000 z1893 r).

 

Janiańce

Cmentarz na płn. - zach od  centrum wsi, pow. 0,16 ha.

 

Kuże

Cmentarzyk   w centrum wsi, ok. 400 m od mostu na Solczycy, uwidoczniony na rosyjskiej dwuwiorstówce z 1915r. (do zweryfikowania).

 

Porojść Okolica

Cmentarz na zachód od wsi, KdwR_Q24_Olkieniki_1915,  obecnie nieistniejący.

 

Porojśc 

Cmentarzyk na płn.- wsch. od wsi uwidoczniony na rosyjskiej mapie 1:42 000 z 1928 roku (LXXI-5 Strzelce),(wcześniej na mapie RKKA z1893 r).

Posolcz

Cmentarz na południe od wsi, uwidoczniony na mapie z 1915 r, arkusz Olkieniki, nieistniejący.

Raściuny
Cmentarz w 1915r. na zach. skraju wsi, już nie istniał w 1930 r.
 

Stawidańce

Cmentarzyk w płd. części wsi, uwidoczniony na rosyjskiej dwuwiorstówce z 1915 r. (do zweryfikowania).

 

Strzelce 

Cmentarz położony  400 m na wsch. od wsi, pomiędzy drogą z Butrymńc do Solecznik a brzegiem zbiornika wodnego na Solczycy.

 

Wersoczka

Cmentarzyk   na płd. od wsi, uwidoczniony na rosyjskiej dwuwiorstówce z 1915r. (wcześniej na mapie RKKA z1893 r). Na cmentarzu były nagrobki rodziny Dubrawskich, zamieszkałych w pobliskim zaścianku Adamowo. Cmentarz rodzinny funkcjonował od połowy XIX wieku, jeszcze na początku lat 90. XX wieku ogrodzony z zachowanymi nagrobkami.

Cmentarzyk ten wykorzystywany był do pochówku dla mieszkańców między innym : Zaścianka Dubrawszczyzna (wg.niektórych źródeł Dubrowszczyzna), Huty, Grynkiszek oraz Wersoczki. W czasie działań wojennych również chowani tam byli zabici w okolicy ludzie. W pewnym momencie - daty nie znam, zaczęto tam chować tylko i wyłącznie zmarłe dzieci, natomiast osoby dorosłe zaczęto chować na cmentarzu parafialnym w Ejszyszkach . (wg inf. T. Dubrawski)

Wersoczka (fot. T. Dubrawski)
Wersoczka- fot. T. Dubrawski

 

 

GMINA DAJNOWA (10)
 

Adamiszki
18 km na płn. -zach. od Ejszyszek, cmentarz położony w wysokim lesie, na urwistym brzegu Wersoki, w pobliżu nie istniejącego folwarku Adamiszki należącego niegdyś  do Szalewiczów, parafia Koleśniki. Nieużytkowany, otoczony wałem kamiennym, około 70 nagrobków. Malowniczy nagrobek Xawerego Szalewicza zm. 1884r. w wieku 43 lat, "obywatel czynny i uczciwy". Inni - Matulewicz, Michniewicz, Czerniowski. Jan Narkiewicz zm. 1893r., żył lat 81. Nagrobki zmarłych z rodzin Bujko i Pietkiewicz.

Na terenie dawnego majątku Szalewiczów znajduje się cmentarzyk z grobami żołnierzy AK. Pochowany jest tu Michał Rzuchowski „Łabędź”, „Szary”, adiutant por. „Krysi” i redaktor konspiracyjnego pisma „Szlakiem Narbutta”; zabity przez NKWD w Bołądziszkach w dniu 6 lutego 1945 roku. Obok pomnika nagrobnego dwie inne mogiły: Stanisława Krukowskiego „Młot” i Jana Grzywacza „Komar” obaj z oddziału sierżanta W. Janczewskiego „Lalusia”, którzy zginęli w maju 1945 roku. Obok bezimienna mogiła, być może z ośmioma żołnierzami z oddziału „Hajduka”, Józefa Sakowicza, poległych wraz z M. Rzuchowskim 6 lutego 1945 roku w Bołądziszkach w starciu z sowietami. Partyzanci po zmianie miejsca postoju zatrzymali się u Bartoszewiczów. Ktoś doniósł. NKWD zaskoczyło ich w bani. Zginęli wszyscy partyzanci oraz Stanisław Bartoszewicz i Jan Ornowski. Akowców pochowano później w Wersoce Szalewicza, natomiast ciała Ornowskiego i Bartoszewicza zabrano do Ejszyszek.

 

Bołądziszki

Cmentarz wiejski czynny, 15 km. na płn.-zach. od Ejszyszek, nad Wersoką, pow. 0,40 ha, ok. 220 grobów.


Dajnowa

Cmentarz we wsi, ogrodzony drewnianym płotem. Pow. 0,06 ha. Pośrodku cmentarza ustanowiono krzyż, brak nagrobków. Przed Wielkanocą 1945 roku doszło w Dajnowie  do potyczki partyzantów polskich i litewskich z oddziałem NKWD. Poległo wtedy 5 Polaków i 5 -7 Litwinów. Znane jest tylko nazwisko jednego Litwina, który był tłumaczem: Krukaitis. Pochowano ich w Dajnowie bez trumien. Wg Kazimierza Korkucia ps. „Ślązak” leżą tam m. in. ojciec i syn pochodzący z okolic Podbrzezia.1
1 J. Surwiło, Rachunków nie zamykamy, Wyd. Wilno 2007 r.

 

Jurszyszki

Cmentarz wiejski na polach nie istniejącej wsi Druskienniki, 10 km. na płn. -zach. od Ejszyszek, 3 km na wsch. od rzeki Wersoka.  Teren płaski, pośród pól uprawnych i łąk. Obsługiwał Jurszyszki, Druskienniki, Zubiszki. Najstarszy grób - 1919r. Około 80 widocznych grobów. Nagrobki kamienne, nieliczne, ponadto betonowe, krzyże drewniane. Ogrodzenie - siatka druciana. Nazwiska pochowanych: Milewski, Cybulski, Jórewicz, Leonowicz, Narkowicz, Wojtkiewicz, Piasecki, Bogdanowicz, Bartoszewicz, Baublis, Dimitrowicz, Jurewicz, Krzyżanowska z Josiewiczów Helena, Kurkulionis, Kuryło, Masalski, Milewski, Narkiewicz, Szyłko, Szymanowski, Taraszkiewicz, Tracewski.


Kudły
Cmentarz na płn. od drogi przez wieś. Pow. 0,20 ha. Nazwiska pochowanych: Ilcewicz.

 

Kudły II

Nazwiska pochowanych: Klimowicz, Stacewicz.

 

Lubkiszki

Cmentarzyk na płd. od wsi, uwidoczniony na rosyjskiej dwuwiorstówce z 1915r. (do zweryfikowania).

 

Pojedubie
Cmentarz wiejski, czynny. 2 km. na płn. od Wieżańców nad Jedubką. Na wyniesieniu, zalesiony, otoczony kamiennym ogrodzeniem.  Około 75 grobów w większości niedawnych. Kamienny nagrobek. Stanisław Adamowicz zm. 1900r. w wieku lat 68. Według mieszkanców Pojedubia jeszcze po wojnie widoczny był „sklep” czyli sklepiona krypta zawierająca pochówki Adamowiczów. Pochowani: Słuszko Piotr zm. 1889r. w wieku lat 63, Lebiedziewicz Wiktoria zm. 1889r. w wieku 65 lat, Jackowicz - 1890 - 1990. Kazaryn, Krupowicz, Leonowicz, Molis, Mosiewic, Szerłat. Cmentarz zlokalizowany przy drodze z Matujzów do Pojedubie, w bliskości zbiornika Wersoka, pow. 0,10 ha.


Świackiewicze
Cmentarz, 013 ha w odległości ok. 1,2 km od centrum wsi Gilwiniszki, przy nieistniejących zabudowaniach d. folwarku. Na północny zachód od Dajnowy, w nieistniejącym już dworku należącym do Świeckiewiczów, urodził się twórca litewskiego piśmiennictwa, Stanisław Rafałowski (Stanislovas Rapolonis 1485 -1545) h. Działosza. Uczył się w szkole parafialnej w Ejszyszkach, potem w Wilnie, w latach 1528 -1532 na Akademii Krakowskiej, był teologiem i duchownym, profesorem Uniwersytetu w Królewcu, przełożył też Biblię na język litewski i polski. Resztki dworku Rafałowskich zniszczone zostały podczas prac melioracyjnych w czasach sowieckich. Obok cmentarz, na którym pochowani zostali jego rodzice.

 

Nazwiska pochowanych:

  1. Jakowicka Zofija, zm. 17.II.1872

  2. Jakowicki Edmund, 14.II.1867-19.III.1948

  3. Jakowicki Teofil, 1895-1949

  4. Swiackiewicz Ignacy po 74 letniej pielgrzymce życia zeszedł z tego świata 20.XII.1891.

Stroskana córka po czcigodnym ojcu tę pamiątkę poświęca.

  1. Swiackiewiczowa Katarzyna po 63 letniej pielgrzymce życie zeszła z tego świata 13.II.1896.

Łzami oblana curka po czcigodnej Matce tę pamiątkę poświęca.

  1. Swiackiewiczowa Stefanija Xaweryja, zm. 28.II.1868

 

Wieżańce
18 km. na płn.-zach. od Ejszyszek, 3 km na p. od Jurszyszek. Cmentarz wiejski czynny, przy drodze do Koleśnik, metalowa bramka z napisem: 1785 - 1995. Około 150 grobów. Najstarszy nagrobek: Apolonia Warant 1874r. zm. w wieku lat 57. Kamienny pomnik wys. 2. 5 m. Józef Bartoszewicz zm. 1898r. w wieku lat 71, żona Helena zm. 1915r. w wieku lat 90. Nazwiska: Bartoszewicz (liczne), Baranowicz, Narkun, Dzimitrowicz, Żyliński, Bućko, Adamonis, Ładociński.

Pow. 0,49 ha, na zach. od wsi.

 

GMINA DZIEWIENISZKI (9)
 

Dziewieniszki
 

Skwer przykościelny

Do 1993 roku na przykościelnym skwerze znajdowały się groby polskich partyzantów poległych w Dziewieniszkach i okolicach. Przy dezaprobacie środowisk kombatanckich prochy akowców ekshumowano i przeniesiono na cmentarz w Solecznikach (zob,).

Cmentarz przykościelny

Kilka nagrobków księży pracujących w parafii dziewieniskiej.

 DZ

Cmentarz parafialny

Na północnym skraju miasteczka, przy obecnej drodze do Solecznik, w odległości 0,5 km od centrum miasteczka, znajduje się porośnięty sosnami cmentarz. Grzebano na nim ludzi od końca XVIII wieku. Jest tam wiele starych i cennych nagrobków. Cmentarz jest duży, ogrodzony. Około 2 500 grobów: Wasilewscy, Marcinkiewicze, Jan Onichowski żył lat 50 (nagr. kamienny w formie pnia drzewa) - najstarszy z 1881 r., Butrymowicze, Bohuszewicze. Nagrobki w formie drewnianych krzyży - Michał Basul, Rodziewicz Maryja - zm. w roku 1936, Ludwik Baranowski zm. 1899.

Nazwiska pochowanych: Arodź, Auksztulecz, Auksztulewicz, Bajdan, Bajdanowicz, Banel, Baniel, Baranowski, Barsul, Barysionek, Biajgo, Bil, Błaszczyński, Błudnicki, Boguszewicz, Boguszko, Bohuszewicz, Bohuszko, Bosak, Bujnowski, Bujanowicz, Bujnowski, Butromowicz, Butrym, Butrymowicz, Charuża, Chołodzinski, Czesiul, Darżynkiewicz, Dawidowicz, Dorniak, Dowidowicz, Dudojć Dziemienowicz, Gaidzis, Ges, Gordliewska, Grudziński, Hryhorowicz, Ignatowicz, Jachimczyk, Jadziewicz, Jakowicz, Janowicz, Januszkevicz, Jasiewicz, Jaworowicz, Jewarowicz, Juchniewicz, Juralewiczow, Kakareko, Kapusto, Karużo, Kielewicz, Klimowicz, Kłus, Korejwa, Kozar, Kozłowski, Kozłowski, Krecz, Kropa, Kuczynski, Kuklis, Lalko, Łotysz, Mackiewicz, Makarski, Marcinkiewicz, Markiewicz, Maros, Masian, Michalkiewicz, Michałowski Mickiewicz, Mikołeika, Minkiewicz, Onichowski, Osciłowski, Paczkowski, Palczewska, Pałancewicz, Petriło, Piasecki, Pietryłowska, Pilżys, Polak, Prokopowicz, Pukiel, Puniel, Rajsel, Rakieć, Rodziewicz, Rożnowski, Saldzień, Sankowski Szymon, długoletni organista, zm. 1933, Sarul, Siluk, Skawiński, Slosko, Snitko, Sobolewska, Sobol, Stanczyk, Staniul, Stanul, Stasiła, Subacz, Subocz, Suchodolski, Surudo, Suszynski, Szalcień, Szatkowski, Szczerbinski, Szemiel, Szyłobryt, Urbanowicz, Waidat, Wasilewski, Wojsiet, Wołkowicz, Zienkiewicz, Żaguń, Żamojć, Żur, Żybort.

Zwirko Jan, 1868-1938

Bogataś, Polsko, w rady i sposoby,

Nie u żyjących wszystkie twoje siły.

Kiedy ci milczą – przemawiają groby,

Kiedy ci wątpią – wierzą twe mogiły...

Powierzchnia cmentarza 3,95 ha.

Nie wiemy gdzie znajdują się mogiły żołnierzy polskich poległych w czerwcu 1920 roku pod Dziewieniszkami i Gieranonami?

W czasie uporczywych walk odwrotowych przez tereny gminy Dziewieniszki przechodziły oddziały 68 pułku piechoty, sformowanego w Wielkopolsce. Pułk dowodzony początkowo przez płk Poniatowskiego a od 21 czerwca 1920 roku przez kpt. Nowaczyńskiego. 12 lipca Polacy próbują się bronić pod Smorgoniami na linii dawnych okopów niemiecko- rosyjskich, ale wskutek groźby otoczenia wobec przerwania frontu, 16 lipca są już w Dziewieniszkach. Tu następuje krótki odpoczynek i żołnierze pułku, w składzie 23 brygady odchodzą w kierunku na Gieranony. Odwrót brygady osłania 2 batalion 68 pułku, tymczasem sowieci poprzez Dajnowę zajmują Gieranony. Sytuację pogarszał ostrzał artylerii sowieckiej usytuowanej obok wsi Mielechy. Dowódca pułku w obawie przed groźbą utraty taborów zarządza atak siłami II batalionu i dwóch kompanii karabinów maszynowych na wieś Mielechy. Bolszewicy w popłochu uciekają z Gieranon, jednak zwycięstwo okupione zostaje ciężkimi stratami. Tabory oddziałów polskich docierają do wsi, ale droga jest zatarasowana armatami z dywizjonu artylerii ciężkiej, ale bez koni. Polacy wycofują się przez bagna na zachód od drogi[1]. W bitwie pod Dziewieniszkami/Gieranonami poległo 20 polskich żołnierzy, ciężko rannych zostało 3 oficerów i 40 żołnierzy[2]. Polegli żołnierze to m. in.: szer. Arendt Stanisław, kpr. Hetmański Józef, szer. Kwiatkowski Jan, szer. Łopiniak Piotr, kpr. Nowak Andrzej, plut. Jan Urbański, szer. Wesołek Marcin, szer. Wojciechowski Józef (ur. 1900r), szer. Wojciechowski Walenty[3].

Również przez Dziewieniszki, Gieranony i Dajnowę wycofywał się 69 pułk piechoty[4] walczący w składzie 24 brygady. Pułk w walce pod Żemłosławiem wziął do niewoli 15 jeńców sowieckich. Po stronie polskiej w bitwie koło Dziewieniszek i Gieranon poległo trzech żołnierzy (m. in. plut. Kałmucki Antoni) i dowódca 2 kompanii ppor. Kozal Wojciech[5]. W walkach pod Gieranonami/Dziewieniszkami w dniu 17 lipca 1920 r. brały udział również 67 i 70 pułk piechoty. III batalion 67 pułku przy wsparciu artylerii wypiera bolszewików z Gieranon, umożliwiając 23 brygadzie wycofywanie się inną drogą. Walki odwrotowe zostały okupione przez Polaków dużymi stratami. Nieprzyjaciel kilka razy przecinał drogę odwrotu, ale ostatecznie udało się polskim jednostkom wycofać, zachowując zdolność bojową[6]. W bitwie pod Gieranonami uczestniczył także 1 pułk artylerii polowej legionów[7]. Podczas walk odwrotowych, przechodząc po wąskiej grobli pod Gieranonami dostał się pod ostrzał sowieckiej artylerii i karabinów maszynowych. Kierunek odwrotu był zamykany przez wojska sowieckie, z tyłu oddziały polskie były nękane przez Kozaków. Wąska grobla uniemożliwiała jakikolwiek manewr. W bagnach tonęły konie działa i wozy taborowe. Wydany został rozkaz wyprzęgania koni i niszczenia sprzętu. Tylko wyjątkowemu hartowi ducha Polakom udało się wycofać i skoncentrować w rejonie Trokieli.

[1] 68 pułk piechoty. Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920. opr. por. K. Lasota.

[2] Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920 r. W-wa 1934r.

[3] Lista strat Wojska Polskiego, ibidem.

[4] 69 pułk piechoty. Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920. opr. kpt. J. Filary.

[5] Lista strat Wojska Polskiego, ibidem.

[6]  67 pułk piechoty. Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920 opr. kpt. S. Konieczny W-wa 1929r. Zarys historii wojennej 70 - go pułk piechoty wielkopolskiej. opr. mjr dypl. J. Englicht.

[7] 1 pułk artylerii Legionów. Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920, opr. kpt. R. Lewicki W-wa 1929 r.

 

Kirkut, na południe od centrum miasteczka, przy ul. Gieranońskiej. Zachowało się kilkadziesiąt macew.  Nazwiska na niektórych zachowanych macewach: Halevi (zm. 1871), Hakochen (zm. 1881), Tsevi, Hakochen Szymon (zm. 1850), Hakochen Itsak, Halevi Matytia (zm. 1857), Hakochen David (zm. 1897), Hakochen Małka (zm. 1869), Hertz Itsak (zm. 1909), Hakochen Josef (zm. 1832), Kats Riwka (zm. 1856), Sobol Haya Beila (zm. 1890), Halevi Etel (zm. 1886), Kopel Yaakov, syn rabbiego Davida  (zm. 1841), Kopel Moshe s. Yaakova (zm. 1890), Shub Sara (zm. 1833), Hakochen Mikla, Segal Musia (zm. 1855).

Kirkut
Dziewieniszki - kirkut

Pow. ok. 0,65 ha. Ostatnio uporządkowany, oznakowany tablicą w jęz. litewskim i hebrajskim, umieszczoną na głazie.

 

Dziedziule

Uwidoczniony na rosyjskiej mapie 1: 25 tys. z 1899 roku.

 

Jurgielany

500 m od wsi po prawej stronie drogi na Dziewieniszki, uwidoczniony na rosyjskiej mapie z 1915 r, wcześniej na mapie RKKA 1:25 000 z 1899 r.

 

Narwiliszki
Kilkadziesiąt metrów od kościoła zlokalizowany jest cmentarz a tuż za nim przebiega granica litewsko-białoruska. Około 1000 nagrobków, Pochowani: Abramowicz, Ajkowska, Alancynowicz, Aniskiewicz, Astramowicz, Awiżeń, Bakszo, Baranowicz, Bartoszewicz, Bielska, Bogószewicz, Boronowicz, Borysewicz, Bujnowski Chatkiewicz, Czapliński, Dauksza, Dawidowicz, Dokurno, Dowal, Dudojć, Dzingielewski, Fiłon, Godlewski, Gołębiowski, Grodź, Gryszojć, Hajdukiewicz, Hryncewicz, Jadziewicz, Jankowski, Janowicz, Jasiewicz, Jodko, Juchniewicz, Juniewic,z Jurgielewicz, Karolkiewicz, Kiełdónowicz, Klimowicz, Klukojć, Kopaczewska Kowalonek, Kozar, Kozłowski, Kraskowski, Krupski Józef, 1859 – zamordowany 14.XII.1924, Kulesza, Lalko, Lażniewicz, Łastowski, Łopato, Łotysz, Mackiewicz, Markiewicz, Mazalewski, Michalkiewicz, Michałcewicz, Mickiewicz, Miksza, Mironiewicz, Mizik, Motus, Okuszko, Onichowski, Paszkiewicz, Pawlukowski, Pniuchowski, Pukiel, Punżel, Radziewicz, Radziun, Sałdzień, Seletycki, Silko, Smagur, Sobol, Staniul, Stańczyk, Subacz, Subocz, Suchodolski, Suruda, Szczykno, Szulc Jan, 1905 – zm. śm. trag. 29.XII.1944, Szymakowski, Szymanowski, Trajkowicz, Tryborć, Turkiewicz, Undra, Undro, Unichowski, Ustinowicz, Wasilewski, Wierzbicka, Zdanowicz, Zienkiewicz, Żamojć, Żołondziewski, Żybort, Żywotkiewicz, Bielski, Marianowicz, Jurgelewiczowie, Marcinkiewicze. Najstarszy zachowany nagrobek z 1924r., ale cmentarz co najmniej z pocz. XXw. Na miejscowym cmentarzu pochowany jest ks. Antoni Zaman. 

Cmentarz zajmuje powierzchnię ok. 1,60 ha. Wytyczenie tej granicy spowodowało, że po tamtej stronie pozostało szereg wiosek i wiernych niegdyś przynależnych do parafii w Narwiliszkach. Ten problem pojawił się w zasadzie na całym przygranicznym obszarze wchodzącym w skład rejonu. Podobnie jest w Taboryszkach, Bieniakoniach, Butrymańcach i Ejszyszkach. W 2017 roku cmentarz zostaje poszerzony w kierunku południowym.
 

Podwarańce

Uwidoczniony na rosyjskiej mapie 1: 25 tys. z 1899 roku.

 

Urlańce
Przy drodze z Dziewieniszek kapliczka, wg przekazów stojąca na starym cmentarzu, gdzie za czasów carskich pochowano olbrzymią ilość ludzi zmarłych na zarazę w miasteczku Dziewieniszki. Z braku miejsc na cmentarzu i aby uniknąć rozprzestrzeniana się choroby przywieziono zmarłych tutaj i na miejscu pochówku postawiono kapliczkę. Obecnie, poza kapliczką, kilka nieoznakowanych mogił, w tym jedna ogrodzona.
 

GMINA EJSZYSZKI (13)
 

Ausztokolnia k. Ejszyszek

Cmentarz na płn. od wsi KdwR_Q24_ejszyszki_1915

 

Dzimitry

Cmentarz na płd. - zach. od wsi, przy drodze do Podwarańców, Wilkaniec Władysław, 1875-30.XII.1887, pow. 1,30 ha

 

Ejszyszki

Cmentarz przykościelny

Na cmentarzu przykościelnym znajdują się zabytkowe nagrobki rodziny Siekluckich. m. in. Wincentego Siekluckiego, podkomorzego lidzkiego. Jest płyta upamiętniająca dwóch polskich ułanów poległych w 1919 roku w potyczce z bolszewikami. Z tego miejsca pobrano ziemię na sypany w 1935 roku Kopiec  Piłsudskiego  w Krakowie. Ostatnio ustawiono tu rzeźbę „Błogosławieństwo”. Ponadto kilkanaście starych zabytkowych nagrobków. Groby oznakowane: Adam Sieklucki zm. 1919, Anna Sieklucka zm. 1867, Franciszek Krupowicz zm. 1870 r., Ludwik Szalewicz zm. 1851, Emilia Walicka, Ksawery Szalewicz, księdza Adolfa Moczulskiego zm. w 1943 r., księdza Bolesława Moczulskiego, proboszcza i dziekana ejszyszkigo w latach 1912 -1947r., ks. Eugeniuusza Zasztowta (1893-1963) proboszcza ejszyskiego, księdza Henryka Kitowskiego zm. w 1984r., groby rodzinne Janowskich i Karłowiczów.

  1. Balukiewicz Symon, 1822-6.III.1897

  2. Biedugnia Kazimierz

  3. Biedugnia Maryanna

  4. Bomblewiczowa Helena, 1827-29.I.1896

  5. Borodzicz Romuald, zm. 15.IX.1866

  6. Borodziczowa Alicja, zm. 8.IV.1863

  7. Bykowska z Jacuńskich Pelagia, 1842-5.XII.1897

  8. Geryn Wincenty, 1827-24.I.1883

  9. Ks. Giedrojc Alfons

  10. Gieżgołd Karol, 12.IV.1822-10.V.1880

  11. Gruhnfeld Jan, Kapitan Wojsk Rossyjskich, 1801-23.XI.1856

  12. Ilcewiczowa z Zapasników Rozalija, 1808-5.XII.1881

  13. Jakowicki Aloizy, b. Chorąży W. P., 1791-24.XII.1861

  14. Janowska Antonina

  15. Janowska Emilija

  16. Janowska Krystyna

  17. Janowska z Kuncewiczów Leokadia

  18. Janowski Jerzy: Tu leżą zwłoki Jerzego i Leokadii z Kuncewiczów Janowskich, Sęstwa Gran. ptu Lidzkiego, przy nich córek Antoniny, Emilij i Krystyny.

  19. Januszkiewicz Ka...iś, 1888-7.III.1892

  20. Jasińska z Iwaszków Antonina

  21. Jundziłł Walenty: Grób S. P. Walentego Jundziłły. Żył poczciwie, wierzył poprostu, umarł spokojnie wieku lat 83. r. 1858. dnia 8. Lipca.

  22. Jundziłłowa Józefa

  23. K...łowa Aniela, 1807-1853

  24. Karczewska z Jundziłłów Agata, zm. 1846

  25. Karłowicz Ludwik: Tu pogrzebione ciała Ludwika i Katarzyny z Billewiczów Karłowiczów, Starost: Subortnickich.

  26. Obok spoczywają zwłoki Ich Córki Malionko... Maryi i Syna Wincentego.

Chrześcijaninie! to byli twoi bliźni.

Drogie cienie Ojca i Matki przyjmcie od osieroconego po Was Syna

tę pamiątkę żalu i łez nieutulonych. 15.IV.1848. A. K.

  1. Karłowicz Wincenty (patrz: Karłowicz Ludwik)

  2. Karłowiczowa z Billewiczów Katarzyna (patrz: Karłowicz Ludwik)

  3. Ks. Klewiński Dyonizy

  4. Krupowicz Franciszek, 1787-4.I.1879

  5. Krupowiczowa z Ilcewiczów Julja, 1797-20.II.1880

  6. Kuncewicz Romuald, 1817-19.II.1881

  7. Kuncewiczówna Johanna, 24.V-19.VII.1858

  8. Malinowski Franciszek, 1909-1941

  9. Malionko... Maryja (patrz: Karłowicz Ludwik)

  10. Ks. Moczulski Adolf, 1866-10.XI.1943

  11. Ks. Moczulski Bolesław, kanonik honorowy, dziekan i proboszcz ejszyski 1912-1947, 1865-28.VI.1947

  12. Monkiewicz Jan, 1872-8.XII.1894

  13. Monkiewicz Ludwik, 1834-8.XII.1894

  14. Moraczewski Adaś, 16.VIII.1884-6.X.1887

  15. Narkiewicz Aleksander, 1844-26.II.1896

  16. Poczobutowa Józefata, 1797-3.II.1862

  17. Ryłło Jan, 1808-18.VIII.1862

  18. Sieklucka Anna, zm. 23.V.1867

  19. Sieklucka ze Strawińskich Emilija, 1837-19.X.1918

  20. Sieklucka z Jundziłłów Strawińskich Marya: Tu złożone śmiertelne zwłoki Maryi z Jundziłłów Siekluckiej, Wzorowey Żony i Matki, znaney z Cnót i przykładnego życia, która zasnęła w Bogu 22 Października 1844 Roku. Nieszczęśliwy Mąż i osierocone dzieci proszą wiernego przechodnia o Modlitwę Pańską.

  21. Sieklucki Adam, 1865-20.III.1919

  22. Sieklucki Jaś, zm. 18.VIII.1845

  23. Sieklucki Lucijan, 1822-3.VII.1880

  24. Sieklucki Wincenty, b: Podkomorzy powiatu Lidzkiego, prawy Obywatel i Najlepszy Ojciec, 1790-1.VI.1864

  25. Swiackiewicz Ferdynand, 18.XII.1811-27.XI.1860

  26. Swiackiewiczowa Joanna

  27. Swiackiewiczowa z Kandybów Katarzyna, 1815-31.V.1891

  28. Swiacko-Swiackiewicz Aleksander, 1849-23.XII.1903

  29. Szalewicz Ludwik: Tu Spoczywają zwłoki S. P. Ludwika Szalewicza Który zszedł z tego świata w dniu 27. Lipca 1851. roku Przeżywszy lat 37.

Przechodniu westchnij nad duszą Sprawiedliwego.

Przychodniu jeśli na ten grób rzucisz twe skinienie,

Pomni żeś człowiek i rzeknij - wieczne odpocznienie.

  1. Szalewicz Xawery, Sędzia Graniczny Powiatu Lidzkiego, 1772-14.X.1859

Żona i Synowie wznosząc ten pomnik proszą przechodnia

o troie pozdrowienie Anielskie.

  1. Szalewiczowa ze Znamierowskich Aloiza, 1783-12.XII.1872

  2. Turski Feliks, 1838-23.IV.1899

  3. Turski Tomasz, 1811-5.IX.1868

  4. Walicka Emilia, zm. 21.V.1855

  5. Wojszwiłło Ludwik, 1827-15.III.1862

Tę pamiątkę uczynili synowie M. B. T.

  1. Wojszwiłłowa z Jacuńskich Aniela, 1818-8.XII.1895

  2. Wołochowicz Elżbieta, zm. 1876

  3. Wołochowicz Jan, zm. 1880

  4. Znamierowska z Songinów Helena

  5. Znamierowski Piotr

  6. Żomojtelowa z Bykowskich Apolonia, 1817-27.II.1889

  7. Żukowski Mieczsław, 1925-1941

 

Cmentarz parafialny przy ul. Mickiewicza, na zach. od Juryzdyki, pow. 4,75 ha.

Kwatera żołnierzy Armii Krajowej, w centralnej części cmentarza parafialnego.  W 2009r. z inicjatywy solecznickiego Oddziału Rejonowego Związku Polaków na Litwie oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa na grodzisku w Ejszyszkach były prowadzone prace archeologiczno-ekshumacyjne, celem których było odnalezienie miejsca pogrzebania żołnierzy oddziału pod dowództwem por. Jana Borysewicza (ps. „Krysia”), poległych w walce z oddziałami NKWD zimą 1945 roku. W toku prac na ejszyszkim Majaku archeologom udało się odnaleźć szczątki trzech osób. Niestety, do końca nie udało się ustalić, czy jest wśród nich porucznik „Krysia”. Wśród wydobytych szkieletów są najprawdopodobniej szczątki konspiratora z placówki AK Tamulewicza, żołnierza Józefa Kwietnia ps. „Mucha” oraz nieznanego żołnierza AK. 7 listopada 2009r. odbyły się uroczystosci pogrzebowe. Przewodniczył im biskup polowy Wojska Polskiego, ks. Tadeusz Płoski.

Nazwiska na grobach na cmentarzu parafialnym[1]: Adamicki, Adamicki, Adamonis, Adamowicz, Oleszkiewicz, Aluk, Ambrożewicz, Antkiewicz, Antul, Babnis, Balukiewicz, Baniusiewicz, Baranowski, Barkowski, Bartaszewicz, Bartoszewicz, Bedugnis, Bejnarowicz, Beksza, Bernacki, Bernatowicz, Biajgo, Biedugnis, Bielak, Bielski, Bieniakoński, Biernacki, Bierżański, Bieżewicz, Binkiewicz, Błażewicz, Bobrowicz, Bohdanowicz, Bomblewicz, Borejto, Borusewski, Borys, Borysewska, Branicki, Brodowski, Bruzgilewicz, Bućko, Budrewicz, Bujanowska, Bujnicki, Bułhak, Burzyński, Butrym, Bykowski, Chorościn, Cidzik, Cilindź, Cimosz, Cybulko, Cybulski, Cydzik, Czarniawski, Czuryło, Czyrklis, Czyżewski, Daniłowicz, Deless, Dobrowolski, Dowgiałło, Dowgiałowicz, Drozd, Dubrawski, Duda, Dudziński, Dudziński, Dzerkacz, Dziegowski, Dzierkacz, Dzimitrowicz, Ejsmunt, Galiń, Garszel, Gawryłkiewicz, Gerasimowicz, Gieniewicz, Gień, Gierasimowicz Gierdziewski, Gieżgołd, Giniewicz, Girdziewski, Godlewski, Golmont, Golmontowicz, Gronostaj, Gotowiecki, Górecki, Grabałowski, Grygorowicz, Grygielewicz, Hałaburda, Horbaczewski, Horodko, Hryniewicz, Ilcewicz, Iselionis, Iwanowski, Iwaszko, Jachowicz, Jacuński, Jachowicz, Jakubowski, Jankiewicz, Jankowski, Janowicz, Januszkiewicz, Jasielonis, Jasiński, Jaśukonis, Jazukiewicz, Jecewicz, Juchniewicz, Jundo, Jundził, Jurewicz, Jusiewicz, Kamiński, Kandyda, Karpicz,  Kasiukiewicz, Kaszeta, Kaszkiewicz, Kaziukiewicz, Kieraszewicz, Kisiel, Kitowicz, Kiwaczynski, Kizelewicz, Klimowicz, Kolendo, Korkliniewski, Korkuć, Koszul Kościeniewski Kowalewski, Kozak, Krajewski, Krasowski, Krawczun, Krukiel, Krukowska, Krupowicz, Krupowies, Krysieniel, Krzyżanowski, Kubielewicz, Kucewicz, Kucharski, Kuczyński, Kugielewicz, Kulesza, Kuleszo, Kulpowicz, Kuncewicz, Kuniej, Kurek, Kuźmiński, Kwiatkowski, Kwiecień, Laskowska Lebiecka, Leon, Leuto Lubianiec, Lubkiewicz, Łabowicz, Łopatto, Łukaszewicz, Łunkiewicz, Mackiewicz, Macutkiewicz, Makielewicz Makuć, Malinowski, Malczyc, Mantelis, Marcinek Marcinonis, Marciszewski, Maroszewski, Masalski, Masiuk, Maszkiewicz, Matujzo, Matulewicz Matulewicz, Matusewicz, Mickielewicz, Mickiewicz, Mietianiec, Mieżuk, Mikelonis, Mikutaicis, Miliniec, Miluszkiewicz, Minakowski, Minkiewicz, Misiewicz, Molis, Mongiałło, Monkiewicz, Morawski, Morawski, Mosiem, Mozol, Myszyński, Myślicki, Nacewicz, Narbutt, Narkiewicz, Narkun, Natalewicz, Niedźwiecki, Niemejko, Nienartowicz, Niewiarowski, Niklewicz, Nosowicz, Nowacki Nowicki, Nowokuński, Olszewski, Palczewski, Pansewicz, Paszkielewicz, Paszkiewicz, Pawlukiewicz, Pieciul, Pieciun, Piedziewicz, Pietkiewicz, Pietrowski, Pietrukiewicz, Pilecki, Pilinko, Piotrowski, Połukord, Popławski, Pożarycki, Pożaryski, Prentkiewicz, Pryszmont, Ptaszynski, Raczkowski, Radziukiewicz, Rajewski, Ratkiewicz, Rodkiewicz, Rodziewicz, Romanowska, Rożan, Rożanowski, Rudzis, Rusielewicz, Rusielewicz, Rutkowski, Rydwańska, Ryłło, Rymkiewicz, Rynkiewicz, Sakowicz, Samujło, Sawicki, Sawiel, Sągi, Senkiewic, Siehień, Sieklucki, Sielicki, Siemaszko, Sienkiewicz, Sieniawski, Sinicki, Sinkiewicz, Skaczkowski, Skrocki, Śliżewski, Słowiński, Sobejtis, Sodin, Somoroka, Songin, Stefanowicz, Stakucewicz, Stanczik, Staniewicz, Staniszewska, Stankiewicz, Stefanowicz Stogniew Strykowski, Sumorok, Swierbut, Szalengo, Szczeglik, Szczerbo, Szymański, Szymielowicz, Szymukonis, Świeczko, Świedziukiewicz, Talmont, Rusewicz, Tubielewicz, Tumielewicz, Tunkiel, Tyszkiewicz, Uczkuronis, Ulbin, Ulewicz, Urbanowicz, Urbielewicz, Uszyło, Użdawinis Walicki, Walkiewicz, Warsocki, Wasilenko, Wasilewska, Waszalis, Waszkiewicz, Wereszko, Wersocki, Wieliczkiewicz, Wiereszka, Więckiewicz, Wilbik, Wileczkiewicz, Wilkaniec, Wilkiłło, Wilmont, Wiluczkiewicz, Wincukiewicz, Wilczo, Witorzeńć, Witukiewicz, Wojnicki, Wojsiat, Wojszwiłło, Wojtkiewicz, Wojtonis, Wołochowicz, Wołosewicz, Woronis, Wysocki, Yasowicz, Zabłocki, Zacharzewski, Zalecki, Zaniewski, Zapaśnik, Zarychto, Zieniewicz, Zimiński, Znamierowski, Zuzo, Zwierko, Żałudkowski, Żełudziewicz, Żemojcin, Żemojtel, Żukowski, Żurawski, Żyliński.

 

[1]      http://www.archiwumwilenskie.lt

 

Cmentarz ofiar holokaustu - położony tuż przy parafialnym. O tragedii ejszyszkich Żydów informuje tablica z napisami w trzech językach - brak w języku polskim.

Ejszyszki

Ejszyszki - miejsce kaźni kobiet i dzieci żydowskich

 

Cmentarz wojenny żołnierzy sowieckich,

Przy ul. Raduńskiej w miasteczku. Pochowanych 93 żolnierzy sowieckich, w tym 18 nieznanych, poległych 23 czerwca 1941 roku (głównie artylerzystów). Cmentarz odnowiony w 2011 roku.

 Lista

Lista upamiętnionych:

Afanasjew Aleksij, mł. sierżant, zmarł w wyniku odniesionych ran w lipcu 1944r.,

Aleksankin Aleksij szer.,

Alimartow Karim, szer., poległ 11 lipca 1944r. pod Ejszyszkami,

Andrzejew Andrej, starszyna, poległ 10 lipca 1944r.,

Antropow Konstanty, sierż., poległ 11 lipca 1944r. pod Ejszyszkami,

Astachin Wiktor, szer., poległ 10 lipca 1944r,

Berezowskij Trofim, starszyna, poległ w lipcu 1944r. pod Ejszyszkami,

Biereżnoj Aleksij, mł. lejtnant, lotnik poległ w  lecie 1944r.,

Bogomołow Mikołaj, szer., poległ  11 lipca 1944r.  pod Ejszyszkami,

Bojko Stepan, sierżant, poległ 13 lipca 1944 koło Koleśnik,

Bołdin Iwan, szer., poległ koło Ejszyszek,

Borowok Fiodor st. sierżant, poległ koło Ejszyszek, (84 dywizja strzelecka),

Bożko Andrej, szer., poległ 10 lipca 1944r. pod Butrymańcami,

Brigwadze Dimitrij ,poległ 10 lipca 1944r. pod Butrymańcami (9252 pułk 83 dywizji strzeleckiej),

Bugajczuk Aleksander, starszyna, zmarł z ran 12 lipca 1944r.,

Chałbajew Janzak szer., zmarł z ran w lipcu 1944r. (wcześniej pochowany we wsi Emilucyn),

Czebanowskij Piotr szer., poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Czerniak Wasilij  mł. sierżant, poległ 9 lipca 1944r.,

Czikwadze Wachtang  sierżant,  poległ 6 lipca 1944 roku pod Koleśnikami,

Danilczenko Paweł, szer., poległ 10 lipca 1944 r. koło w. Dojlidy.,

Demiczew Mikołaj, mł. lejtnant lotnik, poległ 29 lipca 1944r.,

Demin Michaił, szer., poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Doroszew Georgij,  szer., zmarł z ran 25 lipca 1944r.,

Dyrin Jegor, mł. sierżant, poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Fadiejew Wasilij  kpt., poległ 11 lipca 1944 r. koło w. Dojlidy,

Fiłatow Siemion  szer., 267 pułku 10 DS. MWD poległ 6 kwietnia 1945 w walce „z bandą” (wcześniej pochowany koło Tietańców),

Galcow Boris, szer., poległ 12 lipca 1944 r. koło Raubiszek,

Głazkrickij Michał, szer., poległ 13 lipca 1944r. koło Koleśnik,

Gomozow Jakow, sierżant, poległ w lipcu 1944r. pod Ejszyszkami

Gorbunowa Tatiana, sierżant,  poległa 11 lipca 1944r.,

Griszkin Iwan, st. sierżant, poległ 6 lipca 1944 roku pod Koleśnikami,

Gusaczenko Kużma , szer., zmarł z ran 13 lipca 1944r.,

Ilijaszecznko Piotr, szer., zginął 3 lipca 1944 pod Butrymańcami,

Isajew Siergiej, sierżant, szer., poległ 10 lipca 1944 r. koło w. Dojlidy.

Isakow Nikołaj, szer., poległ 23 lipca 1944r. koło Nowosadów,

Ismenbietow - Ismiejbietow Sadr, szer., poległ 9 lipca 1944 koło w. Dojlidy,

Iwanow Jurij, st. lejtnant, poległ w lipcu 1944 r. pod Oranami,

Jacenko Aleksander  szer,. poległ 12 lipca 1944r,

Jakuszew Iwan  sierżant ,polegl 12 lipca 1944r.,

Jelsanow Boris  szer., poległ 13 lipca 1944 roku koło Raubiszek,

Jerszow Wasilij  szer., poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Jesin Michaił, szer., poległ 11 lipca 1944r koło Nowego Dworu.,

Jewgrafow Aleksiej  mł. lejtnant, zmarł z ran 14 lipca 1944r.,

Kadirbejew Wołtan,  szer., poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Karmanow Siergiej, sierżant, poległ 6 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Karpliuk Stepan, poległ 10 lipca1844 r. koło w. Dojlidy,

Kaszopow-Kaszapow Kiam, mł. sierżant, poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Kolokuj Michaił, szer., poległ 11 lipca 1944 r. pod Ejszyszkami,

Kowalewskaja S., szer., poległa w lipcu 1944r,.

Krapiwin Michaił, st. szer., poległ w lipcu 1944r koło Ejszyszek,

Kryłow Aleksander, mł. sierżant, poległ koło Koleśnik,

Kujmow Piotr, sierżant, poległ 18 lipca 1944r. pod Janczunami,

Kuzickin Iwan, szer., poległ w lipcu 1944 r. pod Oranami,

Lebiediew Aleksander, szer., poległ 6 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Leonow Wasilij, szer., poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Łobanow Iwan, sierżant, poległ 12 lipca 1944r.,

Łucenko Filip, szer., zmarł z ran,

Malcew Kranit, szer., poległ 12 lipca 1944 r. koło Raubiszek,

Małychin Josif, szer., poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Małyszkiewicz, Nikifor, szer., zmarł z ran w lipcu 1944r. (wcześniej pochowany we wsi Emilucyn),

Mazur Michaił, mł. sierżant, poległ 6 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Michajłow Aleksiej szer., poległ 11 lipca 1944 r. w Ejszyszkach,

Miszczenko Fiodor, szer., poległ 9 lipca 1944 r. koło w. Dojlidy,

Miszkin Prokofiew kpt., zmarł z ran 16 lipca 1944r.,

Mukiejeew Mahmud  mł. sierżant,

Najdionow Stepank szer., poległ 10 lipca 1944 r. koło Butrymańców,

Najmuszin Fiodor, st. szer.,

Nikiforow Piotr, sierżant, poległ 12 lipca 1944r.,

Nikitin Aleksanderk, mł. lejtnant, poległ 11 lipca 1944 r. koło w. Dojlidy,

Nikułow Usman, szer., poległ pod Koleśnikami,

Olejnik Iwan, szer., poległ 10 lipca 1944 r. koło Butrymańców,

Oszybałow Wasilij, szer., poległ 11 lipca 1944r. pod Oranami,

Parkasow Iwan, sierżant, poległ 29 lipca 1944r.,

Parszyn Aleksiej, sierżant, poległ 11 lipca 1944 r. w Ejszyszkach,

Paszczajew Wasilij, szer., poległ 12 lipca 1944r. pod Ejszyszkami

Pikałow Andrej, st. sierżant, poległ 11 lipca 1944 roku pod Oranam,i

Polew Piotr, mł. sierżant, poległ pod Koleśnikami,

Pribyłow Spartak, lejtnant, poległ 11 lipca 1944r,

Rakow Aleksander, st. sierżant, poległ 11 lipca w Ejszyszkach,

Rogożin Wasilij, mł. sierżant, poległ pod Koleśnikami,

Rudenko Anton, szer., poległ 11 lipca 1944 r. pod Oranami,

Samochin Wasilij, szer., poległ 10 lipca 1944 r. koło w. Dojlidy,

Samoszkin Gawrił, szer., poległ 11 lipca 1944 r. pod Oranami,

Sicienko Dimitrij, lejtnant, poległ 11 lipca 1944 r.,

Siemieniec Nikołaj, szer., zmarł z ran w lipcu 1944r. (wcześniej pochowany we wsi Emilucyn),

Siłajew Fiodor, kpt., poległ 12 lipca 1944 r. pod Oranami,

Smekałow Wasilij, szer., 25 pułku 4 DS NKWD poległ 19 lutego 1945 r. w „walce z bandytami”,

Smirnow Gennadij, mł. sierżant, poległ 19 lipca 1944 r.,

Sosnow Aleksander, starszyna, poległ 6 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Starostin Beniamin, szer., poległ 13 lipca 1944 r. pod Koleśnikami,

Stelmakow Iwan, st. sierżant ,poległ pod Ejszyszkami,

Suchaczew Aleksander, szer. ,zmarł z ran w lipcu 1944r. (wcześniej pochowany we wsi Emilucyn),

Szmilew Aleksander szer.,

Ussas –Usas Nikołaj, st. sierżant, zmarł z ran w lipcu 1944r. (wcześniej pochowany we wsi Emilucyn),

Wereszczak Anton, st. sierżant, poległ 11 lipca 1944r.,

Władimirow Iwan, lejtnant, poległ 12 lipca 1944 roku koło Raubiszek,

Wołkow Andrej, sierżant, poległ 12 lipca 1944 roku koło Raubiszek,

Wołkow Piotr, st. lejtnant, d-ca batalionu, poległ 12 lipca 1944 roku koło Raubiszek,

Woropanow Georgij, szer., poległ w lipcu 1944r. pod Ejszyszkami,

Zacharow Anatolij, szer., poległ 13 lipca1944 r. koło w. Dojlidy,

Zagaradskij Iwan, szer., poległ 18 lipca 1944r. w Ejszyszkach,

Zajcew Siemion, mł. sierżant, poległ w lipcu 1944 r. koło Ejszyszek,

Zankin Jegor, sierżant, poległ w Ejszyszkach w" walce z bandytami" 20 listopada 1944r (zaginął bez wieści),

Zielenin Iwan, szer., zmarł z ran 16 lipca 1944r.

PS. Publikując powyższą listę uznałem, że wszyscy byli przede wszystkim żołnierzami i spoczywają na cmentarzu wojennym.

 

Kirkut 

Nie istniejący, położony w pobliżu ul. Jana Pawła II (na tym miejscu stoją dziś budynki przedszkola). Na tyłach litewskiej szkoły Rapolonisa (Ażuolu gatve) znajduje się kamień z tablicą na której Gwiazda Dawida i napis po hebrajsku i po litewsku informujący o tym.

Cmentarz  ofiar holokaustu

Położony w odległości około 1,3 km na wsch. od centrum miasteczka. Pow. ok. 0,45 ha. W niedzielę, 21 września 1941 r. zaczęło się dla Żydów piekło. Do miasteczka przybyły oddziały litewskich szaulisów. Najpierw do Ejszyszek spędzono ludność żydowską z okolicznych miejscowości. 22 września strzelcy litewscy  zgromadzili w trzech istniejących przy Placu Szkolnym synagogach około czterech tysięcy Żydów, część zamknięto na pobliskiej targowicy. Po dwudniowych rabunkach i selekcji, większość Żydów wyprowadzono na teren starego, nieczynnego od ponad 100 lat kirkutu, nad Wersoczką i dokonano egzekucji. Jak na ironię, w latach trzydziestych Żydzi zadbali o wykonanie głębokich rowów odgradzających dawny kirkut od okolicznych pól. Ludność żydowską rozstrzeliwali szaulisi, nakazując się rozebrać i położyć w wykopanym uprzednio rowie. Następnie zwłoki zostały przysypane cienką warstwą ziemi, na którą wprowadzano kolejne grupy nieszczęśników.

Nieszcz

„Litwini wprowadzali do rowów otaczających kirkut grupy po 100 osób. Nagim lub prawie nagim Izraelitom kazano układać się w poprzek rowu ciasno jeden obok drugiego. Do tak ułożonych osób ubrani po cywilnemu oprawcy oddawali strzały z karabinów jednostrzałowych, a niektórzy z automatów…”.
Dowódcą niemieckiego oddziału egzekucyjnego był obersturmfűhrer SS Gamman (Heinrich Hammann) z Sonderkomamando 3, wywodzącego się z Einsatzegruppe A. W zbrodni uczestniczyło również około 20-30 Litwinów z okolicznych wiosek, którym Niemcy dali broń. Była też grupa Litwinów z Ypatingas Burys pod dowództwem Ostrauskusa, razem około 80 Litwinów. W dniach 25 - 26 września 1941 roku hitlerowcy zamordowali 3 356 Żydów (w tym 989 mężczyzn, 1636 kobiet, 821 dzieci). W holokauście ejszyskich Żydów nie uczestniczyli żołnierze Wehrmachtu stacjonujący w tym czasie w Ejszyszkach.
W ciągu kilku dni po masakrze z ukrycia wyszli pozostali przy życiu Żydzi, udając się głównie do okolicznych gett w Raduniu, Lidzie i Wasiliszkach. Z holocaustu ocalało około 40 Żydów. Polacy z Ejszyszek i okolic przechowywali przez okres okupacji niemieckiej łącznie około 70 Żydów, a sam Kazimierz Korkuć z Ejszyszek ukrywał 28 Żydów. Przez jakiś czas ukrywała się u niego rodzina Sonnensonów. Na cmentarzu niewysoki kamień z napisami informującymi o tragedii Holokaustu.

 

Janiańce
Cmentarz o pow. 0,10 ha.
 

Korklinie k. Ejszyszek

Cmentarz na wsch. od wsi uwidoczniony na mapie KdwR_Q24_ejszyszki_1915.

Tawsiuny
Mizar - cmentarz mahometański na południowym skraju wsi, blisko granicy. Nie istnieje. Zniszczony w latach 60-tych XX w. Wybudowano tam dom. Nagrobki posłużyły za podmurówkę.

Inny cmentarz nazywany "mogiłki tawsiuńskie". Cmentarz położony na morenowym pagórku pomiędzy Tawsiunami a nie istniejącą wsią Dumbla (leżała bezpośrednio w strefie granicznej) w pobliżu granicy litewsko-białoruskiej). Przy polnej drodze prowadzącej do lokalnego przejścia granicznego. Porośnięty gęstą trawą, modrzewiami, sosnowym zagajnikiem. Pozbawiony nagrobków. Według mieszkańców Tawsiun użytkowany od XIX wieku, jeszcze po ostatniej wojnie były tam drewniane krzyże.
 
Tyczyna

Zaścianek Tyczyńskich na płn. od wsi Wilkańce.Nie istnieje, pozostał tylko cmentarz pomiędzy Tyczyną a wsią Wilkańce.
 
Wilkańce
Cmentarz wiejski, na morenowym wyniesieniu, położony na płn. od wsi, pomiędzy Wilkańcami a nie istniejącym zaściankiem Tyczyna. Jeszcze po wojnie zadbany i ogrodzony, z reprezentacyjną bramą z kamienia. Użytkowany od pocz. XIX w., grzebano to także żołnierzy z I wojny światowej i żołnierzy sowieckich z II wojny (tych ekshumowano do Ejszyszek gdzie jest zbiorowa mogiła z pomnikiem na dawnym rynku końskim przy ul. Raduńskiej - zob. Ejszyszki). Zachowały się zwalone nagrobki kamienne, "pańskie". Krzysztofa Karłowicza (1800 - 1860), i Rudolfa Krahelskiego (1819 - 1890). Według Kazimierza Żalisa, mieszkańca Wilkańców, lat 44, jeszcze za jego dzieciństwa był o teren zabaw miejscowej dzieciarni. Istniały wówczas tam podziemne krypty z pochówkami.



GMINA GIERWISZKI (11)

Czużekompie
Cmentarzyk na wsch. od wsi, uwidoczniony na mapie KdwR Olkieniki z 1915 r., przy drodze do Solecznik Wielkich. Obecnie nieistniejący. O istnieniu cmentarza jest wiedza wśród okolicznych mieszkanców.

Gier
Czużekompie - w tym miejscu był cmentarz

Na miejscu cmentarza duże głazy i kępy bzów.

Dajnowo Karolinowskie
Pow. 0,24 ha, na wsch. od wsi, przy drodze na Machniuny nieużytkowany cmentarzyk. Położony w lesie, kilkadziesiąt nagrobków, oznakowanych około 10. Nazwiska pochowanych: Kodź, 

 

Dajnowo Karolinowskie
Dajnowo Karolinowskie

Dawciuny

Cmentarz na płd. - wsch. od wsi, pow. 0,60 ha. 

Cmentarz wiejski nie użytkowany na skraju lasu, niedawno uporządkowany. 53 nagrobki. Najstarszy z 1945r. Pochowani: Czepulonis, Iwaszko, Zimkiewicz, Monkiewicz, Szlepik, Śmigielski, Sławińskie, Kupczełajc, Świetnicki, Korsak, Sosnowski. Groby żołnierzy? AK: Iwaszko Franciszek, 1922 – zm. śm. trag. 7.I.1945, Kupczełajć Piotr, 1910 – zm. śm. trag. 1945 Szmigielski Franciszek, 1926 – zm. śm. trag. 7.III.1945, Zinkiewicz Stanisław, 1922-7.I.1945. 
 

Dawciuny - cmentarz
Dawciuny - cmentarz

 

Gudełki
Cmentarz na zach. od wsi, 100 m od drogi Gierwiszki - Śliżuny, pow. 0,56 ha.

Pochowani m. in:  Borkowski, Czepulonis, Dulko Adolf, 1913 – zm. śm. trag. 1944, Juchiewiczów rodzina, Kodź, Lisztwan, Łabul, Marcinkiewicz, Paszkiel, Rogoża.


Gumba

Cmentarzyk ofiar niemieckiej pacyfikacji - tuż przy drodze leśnej z Gudełek do Gumby. Pięć nagrobków z nazwiskami pomordowanych rodzin. Ogrodzony niskim, drewnianym płotem. W 2014 r. Stowarzyszenie Odra - Niemen we współpracy z samorządem rejonu solecznickiego postawiło sześć mniejszych krzyży i jeden duży. Tablica z napisem: "TU SPOCZYWAJĄ SZCZĄTKI RODZIN GODLIJEWSKICH, KISOWSKICH i UCIEKINIERÓW z ROSJI ZAMORDOWANYCH w 1944 roku PRZEZ HITLEROWCÓW. POKÓJ ICH DUSZOM". Teren cmentarza ogrodzono. Cmentarzyk został wyświęcony podczas oficjalnej uroczystości. 29 lipca 2014 r. Renowacja cmentarza była częścią projektu „Ocalić od zapomnienia”, realizowanego w rejonie solecznickim przez Stowarzyszenie Odra-Niemen z Wrocławia.

Gumba - cmentarz ofiar pacyfikacji - stan sprzed renowacji
Gumba - cmentarz ofiar pacyfikacji - stan sprzed renowacji

9 kwietnia 1944 r. Niemcy dokonali krwawej pacyfikacji położonych w Puszczy Rudnickiej wsi Gajdzie i Gumba. Zginęło około 50 osób. Koło wsi Gumba jest pomnik upamiętniający to wydarzenie. Na monumencie umieszczono kiedyś tablicę z nazwiskami pomordowanych - dziś tablicy nie ma. Pytanie: czy pacyfikacji dokonali Niemcy za rzekome udzielanie przez mieszkańców wsi pomocy partyzantom sowieckim z Puszczy Rudnickiej?
Przed wojną Gajdzie były niewielką wsią w Puszczy Rudnickiej. Działała tam polska szkoła. We wsi Gajdzie mieszkały 4 rodziny: Bronisława Godlijewskiego (miał 3 dzieci), Romualda Godlijewskiego (5 dzieci), Feliksa Godlijewskiego, razem 15 osób.
8 kwietnia 1944 r. do Kiedarańc przybył pociąg pancerny z żołnierzami z Jaszun i dwiema tankietkami. 9 kwietnia pociąg pancerny, stojący w Gudełkach wspierał atak i ostrzeliwał puszczę. Żołnierze niemieccy i litewscy wyruszyli do położonej w Puszczy Rudnickiej wsi. Okrążyli Gajdzie, wystawili wartę przed partyzantami. Zebrali wszystkich ludzi, przeważnie kobiety i dzieci, zapędzili do stodoły. Wszystkich rozstrzelali z karabinów maszynowych.
Następnie w Gumbiach na folwarku Bożerana (przedwojennego adwokata z Lidy), Niemcy zamordowali wszystkich mieszkańców, zdołał zbiec tylko Stanisław Bogdan z córką Jadwigą. Mieszkańców folwarku Gumba spędzono do domu Pukiela i wymordowano, (3 rosyjskie rodziny oraz pracownicy folwarku). Folwark natomiast puszczono z dymem.
10 kwietnia 1944r. Niemcy spacyfikowali wieś Kiernowo. We wsi Niemcy zabili 4 osoby, większość - z rodziny Szostaków. Niemcy mówili, że to porachunki z partyzantami sowieckimi, choć tych tu nie było. Owszem, do wsi przychodzili, zabierali żywność, ubranie, ale sami ludzie partyzantami nie byli.
Historią tragedii wsi Gajdzie, upamiętnieniem poległych ludzi zainteresował się samorząd solecznicki oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Trwają starania, aby w miejscu zbrodni wojennej w Puszczy Rudnickiej stanął krzyż upamiętniający niewinne ofiary. W 2015 roku staraniem Stowarzyszenia Odra - Niemen z Wrocławia dokonano renowacji leśnego cmentarzyka.

 

Koniuchy
Na płd. -zach. od wsi, 400 m od drogi Ejszyszki – Soleczniki, pow. 0,10 ha. na wiejskim cmentarzu pochowano kilkadziesiąt ofiar pacyfikacji. Wieś Koniuchy leży 10 km od Solecznik, w gminie Gierwiszki, na skraju Puszczy Rudnickiej, w której swoje bazy posiadały liczne oddziały partyzantów sowieckich. Sowieci dokonywali częstych napadów na okoliczne wsie i kolonie, w tym i na Koniuchy. Celem najść był zabór mienia miejscowej ludności, głównie ubrań, butów, bydła, zapasów mąki. W czasie napadów stosowano przemoc wobec właścicieli rabowanego mienia. Napady były powodem zorganizowania przez mieszkańców Koniuchów samoobrony. Miejscowi chłopi pilnowali wsi, uniemożliwiając tym samym dalsze grabieże. To w tej wsi, 29 stycznia 1944 roku partyzantka sowiecka spaliła i wymordowała wielu mieszkańców. Zginęło wtedy co najmniej 38 osób, 12 zostało rannych, z których część zmarła w szpitalu w Bieniakoniach. Z 85 domów ocalało 4. Jedyną „winą” mieszkańców wsi było to, że chcieli zorganizować samoobronę przed bandyckimi napadami sowieckiej i żydowskiej partyzantki. Bolszewicy chcieli zastraszyć ludność innych wiosek.
Przypomnijmy nazwiska pomordowanych:
29 stycznia 1944 roku w masakrze w Koniuchach zginęli:
1. Bandalewicz Stanisław ok. 45 lat
2. Bandalewicz Józef 54 lata
3. Bandalewiczowa Stefania ok. 48 lat
4. Bandalewicz Mieczysław 9 lat
5. Bandalewicz Zygmunt 8 lat
6. Bobin Antoni ok. 20 lat
7.Bobinowa Wiktoria ok.45 lat
8. Bobin Józef ok. 50 lat
9. Bobin Marian 16 lat
10. Bobinówna Jadwiga ok. 10 lat
11. Bogdan Edward ok. 35 lat
12. Jankowska Stanisława
13. Jankowski Stanisław
14. Łaszakiewicz Józefa
15. Łaszakiewiczówna Genowefa
16. Łaszakiewiczówna Janina
17. Łaszakiewiczówna Anna
18. Marcinkiewicz Wincenty ok. 63 lat
19. Marcinkiewiczowa N. (sparaliżowana, spłonęła żywcem)
20. Molis Stanisław ok. 30 lat
21. Molisowa N. ok. 30 lat
22. Molisówna N. ok. 1,5 roku
23. Pilżys Kazimierz
24. Pilżysowa N.
25. Pilżysówna Gienia
26. Pilżysówna Teresa
27. Parwicka Urszula ok. 50 lat
28. Parwicki Józef lat 25
29. Rouba Michał
30. Tubin Iwaśka (?) ok. 45 lat
31. Tubin Jan ok. 30 lat
32. Tubinówna Marysia lat około 4
33. Wojsznis Ignacy ok. 35 lat
34. Wojtkiewicz Zofia ok. 40 lat
35. Woronisowa Anna 40 lat
36. Woronis Marian 15 lat
37. Woronisówna Walentyna 20 lat
38. Ściepura N. - krawiec z miejscowości Mikontany.

29 stycznia 2004 roku, w sześćdziesiątą rocznicę tragicznych wydarzeń w Koniuchach odbyła się patriotyczna uroczystość upamiętniająca tamte wydarzenia.
22 maja 2004 r. został odsłonięty pomnik w Koniuchach pamięci mieszkańców tej wsi, którzy zostali pomordowani przez partyzantów sowieckich w czasie drugiej wojny światowej. Pomnik w formie krzyża wysokości około trzech metrów, wykonany z szarego marmuru, na którym są wypisane nazwiska 38 ofiar mordu, stanął z inicjatywy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa z Polski, władz rejonu solecznickiego i solecznickiego Oddziału Związku Polaków na Litwie. Jest to pierwszy pomnik przypominający zbrodnie partyzantki radzieckiej na ludności cywilnej na terytorium Wileńszczyzny.
Potwierdzenie mordu w Koniuchach można znaleźć także w dzienniku partyzantów żydowskich pt. „Operations Diary of a Jewish Partisan Unit in Rudniki Forest” . Podano tam, że napad miał miejsce w styczniu 1944 r. i wzięli w nim udział partyzanci z oddziałów Jacoba Prennera („Śmierć faszystom”) i Shmuela Kaplinsky'ego („Ku zwycięstwu”) tzw. Litewskiej Brygady. Wg tych żródeł miała to być wybitna operacja bojowa. Zdaniem Kazimierza Krajewskiego : „jedyną winą mieszkańców Koniuch było to, że mieli już dosyć codziennych - a właściwie conocnych - rabunków oraz gwałtów i chcieli zorganizować samoobronę. Bolszewicy z Puszczy Rudnickiej postanowili zrównać wieś z ziemią tak, by zastraszyć ludność innych wiosek ”. Wymordowanie mieszkańców wsi Koniuchy (wraz z kobietami i dziećmi) opisane zostało przez Chaima Lazara jako wybitna operacja bojowa, z której jest on autentycznie dumny. Opis ufortyfikowania wsi jest kompletną bzdurą. Była to normalna wioska, w której część mężczyzn zorganizowała samoobronę. Ich uzbrojenie stanowiło kilka zardzewiałych karabinów.

Rużka Korczak, członek tzw. Brygady Litewskiej, w skład której wchodzili uciekinierzy z getta wileńskiego, przedstawia zbrodnię w odmiennym świetle, jako pacyfikację ludności kolaborującej z Niemcami. Pisze m.in.: „Sztab brygady zdecydował się przeprowadzić przeciwko wsi wielką ekspedycję karną. (...) Na dowódcę operacji wyznaczono oficera radzieckiego z oddziału Szilasa. Dowódcą wojsk żydowskich był Jaakow Prenner. Część grupy partyzantów okrążyła wieś i weszła do niej. Inni, wśród których byli partyzanci żydowscy, pozostali poza wsią w zasadzce, aby przeszkodzić nadejściu wsparcia ze strony niemieckiego garnizonu. Jako miejsce zasadzki wybrano wiejski cmentarz. (...) Rozpoczęto walkę wręcz. Wielu Litwinom udało się wymknąć ze wsi. Rzucili się do ucieczki w kierunku garnizonu niemieckiego. Wpadli w zasadzkę; zostali wybici, tylko niektórzy się uratowali. (...) Żydowscy partyzanci opuścili miejsce zasadzki i poszli do boju.  Po zaciętej potyczce (starciu) opór mieszkańców został złamany. Partyzanci palili dom za domem; od ich kul zginęło wielu chłopów (wieśniaków), kobiet i dzieci. Tylko nieliczni uratowali się. Wieś została starta z oblicza ziemi”.

Rozkaz: Nie zostawiać nikogo!

W podobnym tonie pisał Chaim Lazar: „Pewnego wieczoru 120 najlepszych partyzantów ze wszystkich obozów, uzbrojonych w najlepszą broń, wyruszyło w stronę tej wsi. Między nimi było około 50 Żydów pod dowództwem Jaakowa (Jakuba) Prennera. O północy dotarli w okolicę wioski i zajęli pozycje wyjściowe. Rozkazano nie zostawić przy życiu nikogo, łącznie z żywym inwentarzem, a zabudowania spalić. (...) Sygnał dano tuż przed wschodem słońca. W ciągu kilku gęsto ostrzeliwując siedliska ludzkie. (...) Półnadzy chłopi wyskakiwali przez okna i usiłowali uciec. Ale zewsząd czekały ich śmiertelne pociski. Wielu z nich wskoczyło do rzeki, aby przepłynąć na drugą stronę, ale tam też spotkał ich taki sam los. Zadanie wykonano w krótkim czasie. Sześćdziesiąt gospodarstw chłopskich, w których mieszkało około 300 osób, zniszczono. Nie uratował się nikt”.

Pomordowani mieszkańcy wsi pochowani zostali na miejscowym cmentarzyku oraz na cmentarzach w Bieniakoniach i Butrymańcach. Część mieszkańców zbiegła do lasu bądź do okolicznych miejscowości. Mordu dokonał sowiecki oddział partyzancki podporządkowany Centralnemu Sztabowi Partyzanckiemu w Moskwie. W mordzie brali udział Sowieci, Litwini oraz grupa Żydów z oddziału „Śmierć faszystom”, którymi dowodził Yakow Prenner oraz Żydzi z oddziału „Ku zwycięstwu” Szmula Kaplińskiego z tzw. Litewskiej Brygady. Całością akcji dowodził Genrikas Zimanas, po wojnie odznaczony w PRL Orderem Virtuti Militari (sic!) .

W pacyfikacji uczestniczyli też m. in.: Issac Kowalski, Szlomo Brand, Israel Weiss, Dawid Teper, Jankl Ratner, Peisach Volbe, Zalman Wylozny, Leiser Zodikow. Sprawców zbrodni nigdy nie ukarano i nie osądzono, a jeden z nich - I sekretarz południowego Rejonu Litewskiej Partii Komunistycznej Genrikas Zimanas, vel Henoch Ziman ps “Jurgis” syn Oszera, ur. 1910r. otrzymał - jak na ironię - najwyższe odznaczenie wojskowe od PRL-owskiego rządu.

 

Koniuchy
Koniuchy wiejski cmentarzyk, w tle krzyż ofiar sowieckiej pacyfikacji

 

 

 

 

 

Obok krzyża poświęconego ofiarom sowieckiej pacyfikacji wiejski cmentarzyk mieszkańców wsi Koniuchy. Nazwiska pochowanych: Kodź, Łaszakiewicz, Woronis, 

 

Machniuny

Cmentarzyk w miejscu nieistniejącego folwarku Poberże, uwidoczniony na rosyjskiej dwuwiorstówce z 1915r.

 

Poczobuty
Cmentarz położony przy drodze do zaścianka, pośród wysokich drzew sosnowych, otoczony kamiennym ogrodzeniem. 52 nagrobki z tym jedna trzecia to Poczobutowie. Pochowani - Poczobutowie, Burzyńscy, Niewierkiewicz, Roubo, Rekść, Józefowicz, Rogielewicz, Sokołowski, Stasiłowski, Ułanowski, najstarszy nagrobek - Aniela Balcewicz zm. w 1881 r. ("Przechodniów prosi o trzy zdrowaś Maria"), Dominik Poczobut (1890 - 1934).

 

Rudnia k. Gierwiszek

Cmentarz na południe od wsi, uwidoczniony na mapie KdwR_Q24_Olkieniki_1915.

 

Sałki Małe
Cmentarz pow. 0,12 ha na płn. od wsi, przy drodze Gierwiszki – Śliżuny. Ogrodzony płotem z siatki drucianej. Cmentarz czynny. Nazwiska pochowanych: Bogdziun Grygielewicz, Mażejko, Palkiewicz, Radiewicz, Suckiel, Surgiewicz, Szlepik.

Sałki Małe - cmentarz
Sałki Małe - cmentarz


 

 

 

 

 

 

Świeniec

Przy drodze ze Świeńca do Poberży, uwidoczniony na WIG-owskiej mapie 1 :100 tys. z 1935 roku. Obecnie nieistniejący???

 

GMINA JASZUNY (15)

Bujki
Wiejski cmentarzyk położony na wsch. od wsi, po płn. stronie drogi drogi Jaszuny – Turgiele. Powierzchnia ok. 0,25 ha.

Dajnowo Jaszuńskie
Cmentarz o pow. 0,33 ha, w zach. części wsi, 150 m od drogi Gierwiszki - Śliżuny. Nagrobki: Adamowicz, Godlijewski, Kalinowski, Kasiłowski Ewa, Kisłowski, Malinowski, Marcinkiewicz, Muszynski, Sakowski, Wierszałowicz Jerzy, 1872 – zamordowany przez zbójców 8.XI.1920.


Gaj
Cmentarz starowierców, założony w 1880 r. Znajdują się tu też groby nastawników (tj. starszych wspólnoty) a także pochowani są sowieccy lotnicy polegli w 1944 r.

 

Gaj
Cmentarz we w. Gaj

Starowiercy chowają swoich zmarłych trzeciego dnia po śmierci „nogami do wschodu a twarzą do słońca”. Powierzchnia cmentarza ok. 0,85 ha.

Halina
Cmentarz 7 km, na płn. od Jaszun pomiędzy Bękartami i Chorążyszkami, położony w lesie na płn.- wsch. od Rudnik, nieczynny, niedawno odnowiony czyli pozbawiony krzaków. Nagrobki powojenne z rur hydraulicznych. Nagrobków 26. Genowefa i Stanisław Statkiewicz zm. 1947 i 1949. W okolicy znana jest legenda, że na cmentarzu tym grzebano żołnierzy armii Napoleona.

Jaszuny
Cmentarz przykościelny, pochowany ks. Konstanty Molis, zm. 1993r., proboszcz parafii jaszuńskiej.

Cmentarz parafialny położony na pn. skraju miejscowości przy drodze prowadzącej do Rudnik. Około 1000 grobów. Ogrodzony. Pochowani: Tomkiewicz, Wojtukowicz, Wierszaowicz, Soroka, Woroniecki, Sosnowscy, Szwajkowscy, Simienowicze, Kononowicze, Wołodkowicz. Najstarszy nagrobek: Urszula z Czapilonisów Błażewiczowa zm. 1903r.

Jasz

(Fot. P. Taciak)
 

Jaszuny Rodzinny cmentarzyk Śniadeckich i Balińskich

Tuż za starym parkiem, na Borku nad Mereczanką, znajduje się cmentarz rodzinny właścicieli majątku jaszuńskiego, otoczony wysokim, kamiennym murem, na którym miejsce wiecznego spoczynku znaleźli:

Balińska Julia, córka Michała i Zofii ze Śniadeckich, 1821-9.III.1903,

Balińska Maryńcia, 12.VII.1906-27.VI.1909

Balińska z Kostrowickich Stefanja, 1844-10.XII.1916

Balińska z Wagnerów Maria, zm. 1929

Balińska ze Śniadeckich Zofia, 1800-15.II.1880

Nie płaczcie albowiem poszła spocząć. Ekkles. roz. 22, wier. 11.

Baliński Jan, 1866-1907

Baliński Jan: JOHANNES BALINSKI / MICHAELI ET / SEPHIAE FILIUS / MENTE INSANORIUM / AMICUS ET SERVUS //

Baliński Konstanty, 18.III.1833-20.IV.1891 w Wilnie

Baliński Michał: Viro / Historiographonostrati. / Ingenuitate morumque elegantia / eminentissimo / Michaeli Baliński / Nato XIV Aug MDCCXCIV / Mor Vilnae XXII Dec MDCCCLXIII / Sepulto in Praedio Jaszunensi / haereditario. //

Baliński Stanisław, 12.V.1861 w Jaszunach – 12.XI.1898 w Wilnie

Jam jest Zmartwychwstanie i Życie.

Kto w mię wierzy choćby umarł żyć będzie.

Ewang. Śgo Jana, Roz. XI.

Falewiczowa z Balińskich Marja, 21.X.1875-15.VI.1923

Kostrowicka z Balińskich Róża, 1796-31.I.1886

Kostrowicki Michał, zm. 9.XI.1873

Łukaszewicz Gabryela, 1850-29.VI.1937

Łukianowicz Tomasz: SERVO DEI / INDEFESSI PATRIS / ORO PRAED / THOMAE / ŁUKIANOWICZ / NATO 1794 / MOR 1864 D. 12 OCTUS / JASZUNIS. //

Śniadecki Jan: JOANNI / SNIADECKI / NATO ZNINI / AD GNIEZNAM / 29 AUG MDCCLXVI / + 9 NOV MDCCCXXXvs / IN AEDIBUS / A. SE. EXSTRUCTIS / JASZUNIS. //

VIRO / PHILOSOPHO / SUMMO / ASTRONOMO / CRACOVIENSI /

ET VILNENSI / VIGILANTISSIMO / RECTORI / ALM. UNIV. VILN. / STUDIOSISSIMO. //

Na pomniku napis po łacinie: „Janowi Śniadeckiemu urodzonemu w Żninie koło Gniezna 29 sierpnia 1759, zm. 9 listopada 1830 st. st. w domu przez siebie wzniesionym w Jaszunach”.

Jaszuny

 

Cmentarzyk nazywany przez jaszunian „pańskimi mogiłkami”, powstał po wybudowaniu pałacu Balińskich w Jaszunach i założeniu pałacowej kaplicy, którą to kaplicę pierwotnie miano wybudować właśnie w tym miejscu. Ostatni pogrzeb miał miejsce w 1939 roku. Pochowano wtedy Gabrielę Łaszewicz. Jest tu co najmniej 18 oznakowanych grobów, w tym 14 z zachowanymi kamiennymi nagrobkami. Cmentarz robi wrażenie i jest dziś jednostkowym doskonale zachowanym przykładem licznych cmentarzy rodzinnych na dawnych Kresach. W 2000 r. przedstawiciele Żnińskiego Towarzystwa Kulturalnego ustawili na pomniku Jana Śniadeckiego, (urodzonego w Żninie), krzyż. Na co dzień tym rodzinnym cmentarzykiem opiekuje się młodzież z Polskiej Szkoły Średniej im. Michała Balińskiego w Jaszunach. W 2004 r. cmentarzyk został poddany renowacji; jest nowa brama, odnowiono nagrobki. W obrębie cmentarza umieszczona została tablica z drzewem genealogicznym rodziny Balińskich. Powierzchnia cmentarza 0,06 ha.

 

Cmentarz ofiar holokaustu (Jaszuny - Lenkiszki)

W wrześniu 1941 roku policja i żołnierze litewscy spędzili na teren pałacu jaszuńskiego kilkuset okolicznych Żydów. Równocześnie na polach obok Lenkiszek nakazano kopać Żydom dół. Dla uśpienia czujności opowiadano, że rzekomo przeznaczony miał być na przechowywanie ziemniaków. Kilka dni później do Jaszun przybyła kilkunastoosobowa grupa umundurowanych Niemców. 25 września nastąpiła likwidacja jaszuńskigo getta. Żołnierze litewscy, Niemcy i członkowie litewskiego Sonderkomando Nr 3 wyprowadzali grupy Żydów nad przygotowany wcześniej dół i tam ich rozstrzeliwali. Po egzekucji dół został zasypany ziemią, a miało to miejsce na zachód od wsi Lenkiszki i Gaj. Zamordowano wtedy 575 osób (215 mężczyzn, 229 kobiet i 131 dzieci), rozstrzelano także kilku aktywistów sowieckich. Nikt się nie uratował. Dziś w tym miejscu ustawiony jest skromny obelisk informujący dość pokrętnie o tej tragedii.

Teren o pow. ok. 0,08 ha ogrodzony niskim, drewnianym płotem.

Morozy
300 ma na wsch. od Morozów stary cmentarz o pow. 0,18 ha. Nazwiska pochowanych: Błażewicz, Chałkowska, Górski, Kaleczyc, Lipski, Masiukiewicz, Michałowski, Nowicka, Stankiewicz, Swirobowicz, Tankiewicz, Zapolski.


Piełokańce

Wiejski cmentarz położony jest przy drodze z Piełokańców do Czernicy i zajmuje powierzchnię ok. 0,45 ha. Nazwiska na grobach: Hołubowski, Hryniewicz, Komarowski, Kułakowski, Lisowski, Niewiadomski, Stasiowska, Suzanowicz.

Antoni Gołubiew w swojej „Kazimierzówce” pisze: „pan Hipolit […] ominął właśnie Dworzyszcze Przegalińskich i wypadało mu przejeżdżać mimo starego mogilnika, okolonego murem, ułożonym z polnego granitu, którego w okolicy zatrzęsienie, że wszędzie widzisz wielkie krusznie kamienne, porosłe chwastem rozmaitym, a tu ówdzie także głogiem i tarniną. Tak podskakując na wybojach polnej drogi, rady, że wkrótce już zaproszą go u Ważyńskiego na wieczerzę, dadzą wygodne łoże i pozwolą wywczasować się pod ciepłą kołdrą, raptownie widzi, że nad mogilnikiem łuna świeci. –‘czerwoniutka we mgle, niewysoka, że tylko krzyże widać od starości pochylone, jeden na prawo, drugi znowu na lewo, i dolne części pniów sosnowych. A na dodatek wraz z poświatą unoszą się jak gdyby głosy, a nie za donośne, prędzej już głuchym mruczeniem się odzywające, ze mogło się wydawać, jakoby sama ziemia tak z siebie postękuje, a z nią zapadłe w ciągu wieku mogiły. Przyznam się tobie kochanieńki- wspominał pan Hipolit - że chociaż przesądom żadnym nie hołduję, taki mnie w pierwszej chwili duszny strach obleciał, że zimno zrobiło mi się na plecach pod kożuchem: a co jeżeli mara piekielna w ten czas zaduszny została wypuszczona na naszą grzeszną ziemię, którą kiedyś bezbożnie zmarły deptał?... Wprędce jednakże przeminęło, bo Lalka dalej biegła szparko, jak gdyby nigdy nic, wesoło sobie chwostem pomachując, a źrebak usiłował nawet do matczynej cycki sięgnąć. Jeżeli koń spokojny, znaczy nic złego się nie dzieje, dlatego straszący dur przemienił się w ciekawość: cóż to się na cmentarzysku takiego wyprawuje?...” – pod wpływem owej ciekawości Pan Hipolit ściągnął momentalnie lejce, wysiadł z bryczki, uwiązał klacz do krzywej wierzby, sam poszedł w stronę mogilnika i czerwonego światła. Murek kamienny okazał się niziutki, przeleźć przezeń nie sztuka, ale po tamtej stronie oczy z dziwu wylazły: oto spomiędzy grobów, podnoszą się jakoweś czupiradła, „wszelako żywych ludzi, nie żadnych larw piekielnych”, dobrze widoczne w blasku świeczek dookoła rozstawionych dwu niewielkich, pomiędzy mogiłami rozpalonych ognisk; w większości były to starocie, parę tylko pacholąt i dziewuszek tuliło się do okutanych w chusty bab. Dwu dziadygów z brodami przodowało widać gromadzie, a oba wielkoludy, jeden nich w ręku trzymał czarny krzyż ze świecącym Panem Jezusem z blachy, a drugi zakrzywioną niczym pastorał laskę. – Słowem, wszystko jak trzeba, można by rzec: wedle przepisu. Przybliżam się pomału, aż tu wysoka siwa baba zadziera obie ręce do góry i zanosi się w krzyku. „Oraczewski – wrzeszczy starczym dyszkantem – jaśnie pan dziedzic Oraczewski, jego to z piekła ku nam przypędziło!.... To on, ludziee kochane, sądem mojego Wincentego na katorgę pognawszy za to tylko, że durny chciał stodołę majątkową podpalić, kiedy dostał obuszkiem prosto w pierś za odłożony przy młóceniu mały woreczek ziarna. A Franuka mojego dziedzic w sołdaty oddał, tam jego pod Mugdenem jakaś hunhuza na sztyk wzięła i przysypali synka w obcej stronie niepoświęconym nawet piaskiem; a mnie matce bumażkę tylko przysłali, że mój Franuk zginął śmiercią gieroja za cara i otieczestwo, za co mu medal na grobie powiesili. I ot majakało się potem durnej babie: a nuż on na dziady sinym trupkiem powróci?... Tymczasem zamiast niego zjawiła się ta potwora z piekła rodem… żebyż diabły ciebie po wiek wieków po pustkowiach włóczyły za moją krzywdę, moje łzy, za boleść matczynego serdca”! tak przeklinała bez opamiętania, tymczasem wiatr zerwał się zaszumiał w sosnach – pokiwał nad Słowackim głową pan Hipolit – a ja niewinny, stałem wprost jak w kamień przemieniony, nic z tego co się tu wyrabia nie rozumiejący. Chciałem najsampierw zakrzyknąć, a do rozumu ciemnotę przywołać, oni wszakoż by pomyśleli, ze to nie Śliźień krzyczy tylko Oraczewski, a czym się tu przed nieświadomą masą wylegitymować/ I w tej chwili poczułem, ze cosik się sypnęło na mnie gradem, za kołnierz, na twarz i maciejówkę: a to było akurat ziarno, com je później musiał wydłubywać starannie, bo w każdziutką fałdeczkę zalazło. Jeden z tych dwu, ten jakby z pastorałem zapalił kłak pakuły i cisnął ogniem w moją stronę; szczęście, że nie doniosło, a toby jeszcze wąsy, czego dobrego osmaliło i chodziłbym jak szmelcowana makakuka. Tymczasem drugi ze swoim czarnym krzyżem sunie do mnie drobnym kroczkiem i na glos pokrzykuje, żebym wraz przepadł w swych czeluściach piekielnych. Patrzę i myślę sobie frasobliwie; „Nic tu po mnie, durnych i tak do przytomności nie przywiodę, a samemu się można oberwać, kiedy zaklęcia ichnie nie pomogą” – zabrałem się i chodu do bryczuszki przez ten sam murek z granitowego kamienia, mchem zwilgłym umocniony. A opowiadam o tym wszystkim tobie z myślą bo jeżeli zawierzysz samym tylko papieruszkom, jakby napisał nasz pan Adam: żywej prawdy nie poznasz, chociażbyś napinał się aż do łopnięcia. Dlatego i o wieszczu nowogródzkim powiadają mało rzeczy świadomi, że romantyk i rozumowi szpetnie bluźni, kiedy on wszystko rzetelnie opowiada”.
W połowie lipca 1944r ks. Antoni Warpechowski, kapelan oddziałów AK pochował pod krzyżem we wsi, zmarłego z ran, NN żołnierza Armii Krajowej.

Popowa Góra
Popowa Góra położona jest około pół kilometra na północ od dworu w Zacharyszkach Wielkich. Popowa Góra to kopiec otoczony murem z polnych kamieni, zebranych z okolicznych pól. Centralne miejsce zajmuje katakumba z grobami Cierpińskich. Na kopiec prowadzą schody a całość zwieńczona jest trzymetrowym obeliskiem z tablicami epitafijnymi. Na Popowej Górze pochowani są: Bańkowska z Wasilewskich Stefania, 1842-1911, Cierpińska z Bańkowskich Kazimiera, 1858-1943, Cierpiński Józio, 3.III.1902-31.I.1905, Cierpiński Zygmunt, 1863-10.IX.1925.

Popowa

Powierzchnia cmentarzyka 0,07 ha.

Rudniki

Cmentarz przykościelny

Kościół p.w. Św. Trójcy, drewniany, z 1790 r., fundacji Heleny Dąbrowskiej z Puzynów, przebudowany w 1884 r., restaurowany w 1998 r. Ogrodzony. Na cmentarzu przykoscielnym groby rodziny Mączyńskich. Grób ks. Leona Ławcewicza (1895-1981), proboszcza rudnickiego.

Cmentarz parafialny

Położony poza miasteczkiem na pd. wsch., za rzeką Mereczanką  i mostem, na skraju Puszczy Rudnickiej. Na morenowym wyniesieniu posród starych drzew. około 2 tys. nagrobków. Ogrodzony.

Nazwiska na grobowcach: Apanowicz, August, Bilkis, Bohdziewicz, Bohuszewicz, Buchowiecki, Charitonowa, Czepulonis, Czudzin, Daukszewicz, Dawlidowicz, Dobrodziej, Fiedorowicz, Franckiewicz, Gajdis, Gajdzis, Giniewicz, Godlewski, Gryncewicz, Harasimowicz, Jakimowicz, Jakubowski, Jodko, Jurgiewicz, Juchniewicz, Jurgielewicz, Jusiel, Juszkiewicz, Kisłowski, Kondrasz, Kosacz, Kuzborski, Leśkiewicz, Lewanowicz, Łabul, Mackiewicz, X. Małyszewicz Jan, Markiewicz, Milewski Monkiewicz, Muczun, Ozarowicz, Paczkowski, Pawlukowicz, Połubianko, Rodziewicz, Różycki, Rynkiewicz, Sadowski, Silko, Sinkiewicz, Szakaleń, Szałkowski, Szostak, Szubelko, Szyszkowski, Tulkiewicz, Tymińska, Wersocka, Wierzbicka, Wilkiewicz, Wodoracki, Wojtkiewicz, Wolochowicz, Wołochowicz, Zmitrowicz, Zmoszu, Zyśkówna, Żytkiewicz. Najstarszy nagrobek - Połubianko Bartłomiej 1779 - 1806 (data na wtórnym, zbiorowym grobie rodzinnym urządzonym w latach dwudziestych XX w.).

  Na miejscowym cmentarzu znajduje się Krzyż Katyński poświęcony pamięci Jana Kasprzykowskiego 1, kierownika szkoły powszechnej w Rudnikach, zamordowanego w Katyniu. Krzyż ufundowała Irena Aładowicz z Rudnik. W 2011 roku drewniany krzyż został wymieniony na kamienny pomnik z napisem „Katyń 1940. Pamiętamy”.

1 Władysław Jan Kasprzykowski ur. 1899-09-26, Kraków - Podgórze, nauczyciel, służył w 6 pp. Leg., oficer rezerwy, zamordowany w 1940 r. w Katyniu.
 
Sokoły
W lesie, w odległości 100 m na południe od wsi, zapomniany cmentarz. Powierzchnia ok. 0,20 ha.

Wojcieszuny
Stary cmentarzyk (na północ od wsi). Odnowiony w 2014 r., zachowany kamień nagrobny datowany 1890 r. grobu przedstawicieli rodziny Szwajkowskich i widoczną prośbą „Proszę odmówić Zdrowaś Maryjo” .

 

GMINA KAMIONKA (8)

 

Kamionka

Cmentarz przykościelny

Przy kościele groby kapłanów tu pracujących: ks. Jana Romelisa i ks. Kazimierza Mackiewicza  (na nagrobku błędnie Markiewicza).

Kamionka

d. cmentarz parafialny

Położony w centrum Kamionki, przy skrzyżowaniu z drogą do budynku starostwa. Dziś oznaczony krzyżem. Brak zachowanych nagrobków.

Cmentarz parafialny

Położony w odległości 1 km na płn. od centrum Kamionki, przy drodze na Turgiele. Cmentarz ma powierzchnię 1,20 ha. Około 800 nagrobków. Ogrodzony.

Na grobach liczne nazwiska: Adamowicz, Ałencewicz, Błażewicz, Bohdziewicz, Bogdziul, Bogdziul, Bohdziewicz, Borkowski, Czujko, Dabul, Grabsztunowicz, Jurałowicz, Kolendo, Korycki, Koszczyc, Lewkowicz, Marynowski, Michniewicz, Owsianik, Paczkowski, Paszkiewicz, Paszkowski, Pawlukowicz, Pilecka, Rakałowicz, Sadowski, Stankiewicz, Tracewicz, Tyszkiewicz , Ulamowski, Wajskunowicz, Wojtechowicz, Woroniecki, Zarecki, Żukowski.


Kurmielany
Cmentarz w zach. części wsi, dziś nie istniejący (?).
 

Misztołtany
Cmentarzyk wiejski, w płn. -wsch. części wsi, przy drodze Montwiłowszczyzna – Obały. Powierzchnia 0,12 ha. Ostatnio częściowo zniszczony.
 

Smogóry
Cmentarzyk wiejski na płn. od wsi, przy drodze Obały - Piepie. Powierzchnia ok. 0,35 ha.
 

Żłowkty
Na płd. od wsi (0,3 km) wiejski cmentarzyk (za zabudowaniami dawnego kołchozu). Powierzchnia cmentarza ok. 0,20 ha.

Żołtuny
Cmentarzyk wiejski w odległości 30 m na płn. od wsi, przy drodze do Turgieli. Powierzchnia ok. 0,35 ha.

 

GMINA KOLEŚNIKI (22)

Anciuszki

Resztki cmentarza przy drodze z Koleśnik do Ejszyszek, ok. 100 m na płd. od drogi.

 

Brzozówka

300 m na płd. - zach.od wsi istniał przed 1939 r. cmentarzyk uwidoczniony na mapie WIG- dziś nieistniejący.

 

Byliniszki

Cmentarzyk pośród pól, ok, 500 m na płd. - zach. od nieistniejącej wioski Byliniszki.

 

Dowgidańce
Na wsch. skraju wsi. 10 km. na zach. od Ejszyszek. Większość nagrobków betonowych z ostatnich dziesięcioleci. Grobów ok. 150, najstarszy nagr. 1928. Bartoszewicz, Szczesnulewicz, Andruszkiewicz, Romaszkiewicz, Jarosław Harasimowicz (1897 - 1974), Andrzej Szymelewicz ur. 1883., Babkiń, Błażelonis Dudzis, Lewonowicz, Miliun. Cmentarz ogrodzony, pow. 0,17 ha.

 

Dowgidańce - Malwinówka

Cmentarzyk wiejski położony na płd.od Dowgidańców, przy drodze do Wojzbuniszek, pow. 0,05 ha.

 

Dzieżyszki

Cmentarz wiejski nieczynny. 16 km. na płn. - zach. od Ejszyszek, nad Wersoką na przeciwko Bołądziszek, na drugim brzegu rzeki, na skraju lasu, malowniczy, ok. 25 nagr. Romanowski, Kupiewicz, Nowikiewicz, Wilbik, Jundo, Szmilewicz. Fulgenty Steckiewicz zm. 1901, Krupowicz Władysław. Kozakowski Jerzy, zm. 1925, Krupowicz Józef, 1844-13.I.1895, Sielicka ze Statkiewiczów Helena, 1852-2.I.1902, Wersockiego Jana dzieci, Wilmontowa Władysława, 1882-15.IV.1905

 

Giejsmonty 4 km. na zach. od Ejszyszek, nad rzeką Wersoką. Po przeciwnej stronie drogi, pozbawiony nagrobków i krzyży wojenny cmentarz z 1915 roku. Obecnie pod nazwą Giejsmonty występują Świeniszki - okolica położone na płn. - wsch. od dawnych Giejsmontów.

 

Gudziszki

Cmentarz pomiędzy wsią Gudziszki a Sznury, pow. 0,09 ha.

Nazwiska pochowanych: Dowgiałowicz, Jusiewicz, Obłoczyński, Prontkielewicz, Starkowski, Zemanowicz.

 

Koleśniki

Cmentarz stary

Położony 300 m na zach. od kościoła.

Cmentarz przykościelny

W 1904 roku proboszczem został ks. Michał Rudzis. Rok później, 11 lipca 1905r., ks. biskup Ignacy Ropp poswięcił  kamień węgielny pod nowy kościół. A 11 listopada 1922 roku ksiądz Jan Kuźmiński w nowo wybudowanym kościele odprawił pierwszą Mszę świętą.  Przy kościele miejsce wiecznego spoczynku znaleźli: pierwszy proboszcz parafii ks. Michał Rudzis (1871 - 1933), fundator kościoła Piotr Siedlikowski (1849 - 1931), długoletni organista Michał Czoblis (1870 - 1950). Inne groby: Michal Jelmak, zm 1950r., Bronisław Jelmak zm. 1943r., Kazimierz Jankowski zm. 1961r., Kowalewski Marcin zm. 1933r.

 

Jasna Górka

Cmentarz Jasna Górka założony około 1801r. Ogrodzony. Najstarsze zachowane nagrobki: Urszula Aniela Szumiata zm. 1876r., Anna Pakuła 1882r. Dionizy Sławiński 1891r, groby rodzin: Baniusiewicz, Bartkiewicz, Basiul, Bejnorowicz, Bernatowicz, Bielskich rodzina /Co nas spotkało / To was nie minie / Bo my juš w domu /A wy w gościnie. /Pamiątka od wnuka Iwanowskiego. / Birniuszewicz, Bogdanowicz, Boryn, Brzezinska, Budeń, Butłowicz, Czarniawska, Dogiel z Songinów, Gąsowska, Gładki, Górski, Karłowicz, Kaszycz, Kijuć Kajetan, 1915 – zm. śm. trag. 1945, Klimowicz, Kodzis, Kowalski, Kowzan, Kozaryn, Krajewski, Krasowska, Krupowies, Kudźmowa, Kuleszo, Kuźma, Kuźmo, Lebiedziewicz, Lenkiewicz, Macal, Markiewicz, Maszkiewicz, Matujzo, Mickiewicz, Moli,s Monarcho, Narkiewicz, Ostromecki, Pakuła, Pietrusewicz, Pol, Romejko, Różankiewicz, Sankowski, Saszkiewicz, Sielicki, Sienkiewicz, Sławiński, Songin, Stelmak, Szławień, Szumiato, Szumiatowa Antonina, zginęła tragiczne z ręki syna dn. 13.X.1948 r. Przyczyną śmierci – źli i fałszywi sąsiedzi. Nigdy, przenigdy nie przebolała córka Stanisława Dogielowa. Tołoczko, Tubielewicz, Wanagiewic, Wasilewski, Wilkaniec, Wójtowicz, Żemojtel, Żukowski.

9 lipca 1993 roku w Koleśnikach na cmentarzu Jasna Górka odbyło się poświęcenie pomnika oraz grobów poległych partyzantów z 6 Brygady Armii Krajowej. W październiku 1997 roku do koleśnickiej kwatery przeniesiono prochy 9 AK-owców pochowanych do tej pory w miejscowości Szuleny w rejonie orańskim. Pow. 0,65 ha.

Kwatera poległych żołnierzy VI Wileńskiej Brygady Partyzanckiej Armii Krajowej

Aleksandrówek 12.IX.1943

Podbrzezie 12.II.1944

Kiejdzie 3.III.1944

Czernice 5.III.1944

Dubinki 8.III.1944

Raduń 23.III.1944

Ostrowiec 31.III.1944

Worniany 21.IV.1944

Koniawa 8.V.1944

Gudogaje 14.V.1944

Koleśniki 21.V.1944

Krumińce 21.VI.1944

Podborze 12.VII.1944

Kuny 14.VII.1944

Groby żołnierzy:

  1. Adamowicz Tadeusz „Lew”, + 8.III.1949

  2. Araźnik Leon „Skoczek”, + 31.III.1944

  3. Bartoszewicz Franciszek „Żelazny”, 1904-1946

  4. Bogdanow Tadeusz „Mewa”, + 21.IV.1944

  5. Buczek Edward „Grzybek”, + 12.VII.1944

  6. Duszkiewicz Apoloniusz „Polza”, + 3.III.1944

  7. Ganczarz Zbigniew „Żbik”, + 3.IV.1944

  8. Kulesza Stanisław „Eskulap”, + 12.II.1944

  9. Kunicki Zenon „Chińczyk”

  10. Nehrebecki Paweł „Paweł”, + 2.IV.1944

  11. NN „Kirgiz”, + 14.V.1944

  12. NN „Lipa”, + 23.III.1944

  13. NN „Mściwój”, + 8.III.1944

  14. NN „Mucha”, + 5.III.1944

  15. NN „Nil”, + 23.III.1944

  16. NN „Śpiewak”, + 8.V.1944

  17. Nowak Waldemar „Marynarz”, + 25.VI.1944

  18. Orliński ... „Rola”, + 8.III.1944

  19. Orłowski Mieczysław „Pepesza”, + 21.V.1944

  20. Rogoza Wacław „Czarny”, + 22.IX.1943

  21. Romanowski Zenon „Gałązka”, + 14.V.1944

  22. Więckiewicz Władysław „Wichura”, + 3.II.1945

W 2015 roku kwatera akowców została przebudowana. Renowacja cmentarza była częścią projektu „Ocalić od zapomnienia”, realizowanego w rejonie solecznickim przez Stowarzyszenie Odra-Niemen z Wrocławia.

Cmentarz parafialny

Położony 400 ma na płd. od kościoła, pow. 0,85 ha. Ogrodzony.

Groby pochowanych: Bejnarowicz, Bortkiewicz, Czerniawski, Grydz,Jełmak, Juchniewicz, Jusiewicz, Kochanski, Korkuć, Kozaryn, Lewuto, Markiewicz, Michnów rodzina, Mikielewicz, Milewski, Obłoczyński, Pakuła, Prontkiewicz, Rutkowski, Szwabowicz, Szylin, Turonis, Waskań, Woitkun.

 

Korsaki

Cmentarz na zach. od wsi o pow. ok. 0,40 ha.

 Nazwiska pochowanych: Bednaryk, Bogdanowicz, Butrym, Hrymowicz, Jundził, Krupowicz, Leonowicz, Lewanowicz, Malinowski, Matujza, Mieżuk, Ratkiewicz, Seremołot, Siemienowicz, Ulbin, Żukowski, Żydalis.

 

Miejnieliszki k. Koleśnik

Cmentarz na płd. od wioski, uwidoczniony na mapie  KdwR_Q24_ejszyszki_1915

 

Poturze

Cmentarz przy drodze z Koleśnik do Ejszyszek, pow. 0,14 ha.

Nazwiska pochowanych: Bernatowicz, Dowgiałło, Dowłat, Hawrłkiewicz, Kijakowski, Korolewicz, Kubielewicz, Kuncewicz, Marcinkiewicz, Nejma, Nowicki, Swietlowic, Szumiato, Świcka, Wilbik, Wojtkiewicz.

 

Purwiany - Prudek

Cmentarz na płd. od wsi, pow. 0,23 ha.

Ogrodzony. Nazwiska pochowanych: Bliźniewicz, Iazukiewicz, Kasiukiewicz, Kuleszy, Maluk, Markowski, Rudzis, Walukiewicz.

 

Wersoka

 

Wersoka II 

 

Cmentarz położony ok 50 m na płn. od szosy Koleśniki-Ejszyszki, przy wiejskiej drodze do Zubiszek Wielkich. Uwidoczniony na mapie WIG.

 

Wojdagi

Cmentarz na zach. od wsi o pow. ok. 0,35 ha.

Nazwiska pochowanych: Bogumiło, Dogiell, Jasowicz, Jastrzembski, Klukiewicz, Kowzan, Kulesz, Małachowski, Mickiewic,z Pryszmont, Siemaszko, Wojdag, Wojdak, Żyżniewski.

 

Wojzbuniszki
Cmentarz wiejski, użytkowany do dziś. Położony malowniczo  na wzgórku porośniętym modrzewiami przy drodze, prowadzącej z dużej wsi Dowgidańce do nie istniejącego folwarku Karcze (bezpośrednio w strefie granicznej). Otoczony murem z kamieni polnych, żelazna bramka. Kilkanaście kamiennych nagrobków. Henryk Jacuński ur. 1929, zm. w wieku 63 lat. Siepciłło Zofia, Aleksander Nosowicz 1892 - 1945, Kazimierz Korkuć 1882 - 1937, Weronika Nestorowicz z Pryszmontów 1875 - 1950, Kazimiera Zalewska ur. 1889. Użytkowany od poł. XIX w.


 
Zubiszki Wielkie

Cmentarz na zach. od wsi, przy drodze na Koleśniki, pow. 0,28 ha. 

Nazwiska pochowanych: Ażelonis, Balinska, Bowszys, Czerniawsk,i Gunt, Jankowski, Jasielonis, Jezulewicz, Korejwo, Kraiewsk, Małyszko, Michniewicz, Nameiko, Nowikiewicz, Rasczewski, Roda, Szymulewicz, Wersocki.

 

Cmentarz przy wiejskiej drodze na Wersokę II, 600 m na płd. od wsi Zubiszki Wielkie, pow. ok. 0, 03 ha.

 

GMINA PASZKI (6)

 

Dajnówka 

Cmentarz na zach. od wsi.
 

Dojlidy
Cmentarz w zach. części wsi, pow.  0,20 ha.
 

Dziedziule

Cmentarz na zach. od centrum wsi.

 

Podwarańce

Cmentarz w centrum wsi..

 

Stoki

Nieistniejący cmentarzyk w Stokach na lewo od szosy na Dziewieniszki, na wysokosci d. zabudowań dworskich. Oznaczony na ros. mapie 1 :84 tys. z 1913r.


Szudojnie
Nieistniejący cmentarz na płn.- zach. od wsi. Był oznaczony na mapie KdwR z 1915 r.
 
 

GMINA PODBORZE (21)
 

Bołądzie k. Podborza

Cmentarz na wsch. od wsi, przy drodze na Jurszyszki, pow. 0,16 ha.

 

Bujwidy
Na półn. - zach. od wsi – w lesie nad potokiem Maltupie, przy starej drodze do Kukawki, cmentarz mocno zniszczony.

Giełuńce

Cmentarzyk na zach. od wsi, w lesie, pow. ok 0,15 ha.

W 2014 roku; czynny. Nazwiska pochowanych:Bucki, Butkiewicz, Sawicki.

 

Jacewicze

Cmentarzyk na zach. od wsi, pow. 0,07 ha. Krupiński Jan: Tu leży ułan Jan Krupiński 21 p. uł., 1 szw., 2 pl., kaw. Krzyża Walecznych. Zginął w obronie ukochanej Ojczyzny 16.X.1920 w szarży pod Olkienikami. Czyn swój waleczny dokonał pod dowództwem: d-dca plut. ppor. Stabiński, d-dca szw. por. Podgórski, d-dca dyonu rtm. Obertyński, d-dca pułku pułk. Kunicki., Monkiewicz Józef, 1890-3.VII.1922.

 
Kiboły
Cmentarz wiejski malowniczo położony na morenowym wyniesieniu porośniętym krzakami jałowca, bzu, tarniny, głogu na polach pomiędzy okolicą Kiboły a nie istniejącą okolicą Jurszyszki (to inne Jurszyszki niż te położone kilkanaście km. na zach. nad Wersoką). Bez widocznych nagrobków, w punkcie centralnym stela z narzutowego granitu bez inskrypcji, ostrosłup 1 m. wys. Na skraju niedawno postawiona tabliczka upamiętniająca pogrzebanych tu Bołądziów. Według mieszkańców Kibołów grzebano tu zmarłych jeszcze po ostatniej wojnie.

Kiewlaki
Cmentarz 300 m na płn- zach. od centrum wsi, pow. 0,22 ha.

 Nazwiska pochowanych: Adamowicz, Bołądź Feliks, 1820-17.XII.1876, Borowik, Dausewicz Dogiel, Gołkowski, Gudonis, Kornej Kosinsk,i Łodziato, Wojsiat, Wołochowicz.

 

Michnokiemie

Pojedynczy grób kpr. Edwarda Buczka, ps. „Grzybek”, który zginął w walce z Niemcami 1 lipca 1944 r.  W lipcu 2017 roku prochy eksuhumowane przez ekipę polskiego IPN-u.
 

Mieżany

Cmentarz na płn- zach. od wsi, dziś przy drodze z Tietańców do Półstok. Zamknięty w latach 50-tych XX w.

 

Misztuny
Cmentarz o pow. 0, 17 ha w płn.- zach. części wsi, 100 m na płn. od drogi przez wieś.
 
Niewoniańce
Cmentarz o pow. 0,20 ha, w zach. części wsi 200 m od brzegów potoku Maltupie. Ogrodzony drewnianym płotem.

Nie

29 października 2006 r., na cmentarzu we wsi Niewoniańce (gmina Podborze) odsłonięto pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, pomordowanych w czasie drugiej wojny światowej. Powstał dzięki solecznickiemu samorządowi oraz oddziałowi rejonowemu Związku Polaków na Litwie. Marmurowy pomnik w kształcie krzyża z napisem: Pamięci mieszkańców Niewoniańc, którzy zginęli z rąk partyzantów sowieckich i NKWD w latach 1943-1946”. Na polowym cmentarzyku pochowani zostali partyzanci z oddziału AK Komara, polegli 6 stycznia 1945 roku podczas bitwy w Puszczy Rudnickiej. Są tu groby: Jana  ps. "Krzak' i Zygmunta ps. "Zyga" - Nosewiczów,  grób Daniela Nosewicza ps. "Drab", oraz groby ziemne Edmunda Wilkańca i Michało Korniło ps. "Kruk". Były jescze dwa groby żołnierzy Armii Krajowej, rodziny ekshumowały szczątki przenosząc je w nieznane miejsce. 25 stycznia 1945 koło Niewonianców zginęło w potyczce z NKWD 5 żołnierzy z oddziału "Komara", ale ich miejsce pochówku pozostaje nieznane. Na cmentarzu mogiła Kazimierza Korkucia. Nazwiska innych pochowanych: Ankiewicz, Bujewicz, Jackiewicz, Karniłow Michał „Karcz”, AK,  Kuleszo, Malewski, Nosewicz Daniel, 1918 – zm. śm. trag. 6. I. 1945, Tietianiec, Wilkaniec Edmund, AK, zginął 5. I. 1945.

Mieszkańcy wsi Niewoniańce: Pamięci mieszkańców wsi Niewoniańce, którzy zginęli z rąk partyzantki sowieckiej i NKWD w latach 1943-1946. Niech spoczywają w pokoju.

Pomnik ufundowany przez Samorząd Rejonu Solecznickiego

oraz Solecznicki Oddział Rejonowy Związku Polaków na Litwie, 2006 rok.


Nowokuńce
Cmentarz na płd. - zach. od wsi, pow. 0,30 ha. brak pomników, krzyże drewniane. Uwidoczniony wcześniej na mapie RKKA w skali 1;25 000 z 1892r.
 
Podborze
Cmentarz we wsi parafialnej, na tyłach kościoła, porośnięty drzewami, około 2 tys. nagrobków, brak grobów z datami starszymi niż 1945. Ogrodzony. Pochowani: Akinczo, Balukiewicz, Bankowski, Baranowski, Biedugniowa, Bocewicz, Bogdanowicz, Bogdziun, Bołądź, Borowy, Buchowiecki, Budrewicz, Burakiewicz, Butrymowicz, Cielecki, Cybulski, Cydzik, Czerkis, Dakszewicz, Dakudowicz, Dornak, Dorniak, Dowgiałło, Dudziński, Dzimitrowicz, Grygorowicz Guźdź Harasimowicz, Ilcewicz, Jacewicz Jackiewicz, Jarmolinski, Jasowicz,Karkunowa, Karpicz, Kizielewicz, Klimowicz, Kołomycka, Korejwo, Korkuć, Krupowicz Krupowies, Kucewicz, Kuczyński Kutysz, Kuźmicka, Laskowski, Lubkiewicz, Łopatto, Łukaszewicz, Łunkiewicz, Macel, Maczionis, Makiewicz, Malewski, Michałowska, Mickiewicz, Milewski, Milun, Minakowski, Monkiewicz, Morawski, Murawska, Niedźwiecki, Nosewicz, Nowokuński, Obuchowska, Okołowicz, Olszewski, Ozarowska, Paczkowski, Pieciun, Pietkiewicz, Pietrusewicz, Pilecki, Połubińska, Połukord, Ptak, Puchowski, Rukowicz, Rynkiewicz, Sawicki, Sągin, Semenowicz, Siemienowicz, Siulewicz, Songin, Staciukowicz, Stecewicz z Nowickich Adela, żona płk Romualda z Hormanc, fundatorka Kościoła w Podborzu, 1872-1937, Swirski, Szarłatowa, Szpilewski, Szymańska, Śiniawski, Tarasewicz,

Tietianiec Czesław, 1922 – zm. śm. trag. 6.I.1945

Tietianiec Jadwiga, 1926 – zm. śm. trag. 26.IV.1944

Tietianiec Kajetan, 1922 – zm. śm. trag. 26.IV.1944

Tietianiec Konstanty, 1913 – zm. śm. trag. 26.IV.1944

Tietianiec Teofila, 1888 – zm. śm. trag. 26.IV.1944,

Tomaszewicz, Uczkuronis, Walukiewicz, Wałansewicz, Wasilewski, Weronis, Wersocka, Wieligor, Wieljewis, Wilkaniec, Wiszniewski, Wojciechowicz, Wojsiat, Znamierowski, Wojszwiłło Anna 1914 - 87, Baranowski, Dziczkaniec, Znamierowski, Korejwo, Bogdziewicz.

Aleksander

 

Aleksander Iwaszko, Oluczek - Cudownik urodził się w 1922, zmarł w 1968r. żył 46 lat, pochowany został na cmentarzu w Podborzu. W 2013 roku odnowiono nagrobek na mogile. Aby trafić do Oluczka -  trzeba po wejsciu przez główną bramę cmentarza udać się w prawo  - jakieś 100 kroków od bramy a 15 kroków od ogrodzenia.

Grób Oluczka
Grób Oluczka na podborskim cmentarzu

Pow. cmentarza ok. 2 ha.

Cmentarz przykościelny

Zabytkowy grobowiec rodziny Songinów. Jundziłł Bartłomiej, Sędzia Gran. Pttu Lidzkiego, zm. 9.II.1838, Jundziłłowa Magdalena, Sędzina Gr. Pttu Lidzkiego, zm. 7.XI.1832.

Podborze - cmentarz przykościelny
Podborze - cmentarz przykościelny

 

Popiszki

Cmentarzyk na  wsch. od wsi uwidoczniony na rosyjskiej mapie 1:42 000 z 1928 roku (LXXI-5 Strzelce), wcześniej na mapie RKKA w skali 1;25 000 z 1892r.

Porzeczkowszczyzna
Na zach. od wsi, w kierunku na Honskiewicze, pow. 0,18 ha.

Pochowani: Gonkowski, Korejwo, Ozarowska Kazimira, Wińczowa z Korejwów Marjanna. Obecnie nieczynny.

 

Półstoki

Cmentarz we wsi na wsch. od drogi z Podborza do Półstok. Pochowani: Znamierowscy. W złym stanie.

 

Tetiańce
Cmentarz jest położony na wzgórzu, na skraju wsi po prawej stronie jadąc od strony Wilna i skręcając w pierwszą w prawo drogę w Tietincach.Tu pochowany założyciel wsi Bonifacy Tietianiec. Cmentarz ten zwany przez miejscowych „połukordowskim”. ilka lat temu cmentarz został uporządkowany. Położony przy Kopylcios gatve 23, pow. 0,17 ha, na zach. od centrum wsi. Nazwiska pochowanych: Bielski, Bużynski, Ilcewicz, Juchniewicz, Krawczyk, Krupowicz, Łodziato, Mickiewicz, Pawłowski, Puhowski, Songin, Staciukowicz, Wojsiat, Wołochowicz, Wróblewski.

Cmentarz

Położony na płd. - wsch. od wsi, również przy Kopylcios gatve. Oznaczony na WIG-owskiej mapie 1:100000, 1934-35, Olkieniki Wschód, -1934-1935r.

 Tetiańce

(fot. E. Łunkiewicz)

Cmentarz

Położony w okolicach boiska, w płd. części wsi. Oznaczony na WIG-owskiej mapie 1:100000, 1934-35, Olkieniki Wschód, -1934-1935r.

Tetiańce

(fot. E. Łunkiewicz)

 

Wisińcza
Cmentarz oznaczony  jeszcze na mapie KdwR z 1915r., na płn. od przeprawy przez rzekę. Jeden grób przy drodze.

 

Wisińcza - Długa Wyspa

W lesie pochowany ppor. Wojciech Stypuła ps. "Bartek, poległy 22 lipca 1944r. w walce z sowietami. Ekshumowany przez ekipę polskiego IPN-u. w lipcu 2017 roku. W lesie także istniał kiedyś grób powstanców z 1863r.

 

Żałobiszki

Cmentarz na zach. od wsi, oznaczony  jescze na mapie KdwR z 1915r.

Nazwiska pochowanych:

  1. Mickiewicz Antoś, 1901-12.II.1903

  2. Połukordowa Julia, 1827-23.I.1890

  3. Stecewicz Romuald, Radca Honorowy, 1814-3.II.1890

Stryju! za Twoje trudy koło nas łożone niech będzie

na wieki wieczne cześć Twym popiołom.

Pamiątka od Synowców.

  1. Stecewiczowa Apolonia, 1822-1876

  1. Steckiewicz Antoni, 1813-12.III.1868

  2. Steckiewiczowa Anna, 1826-11.X.1871

 


 
GMINA SOLECZNIKI (10)

Budojcie

Cmentarzyk koło dawnego dworu-folwarku Rudzewszczyzna, 0,7 km na wsch. od wsi Budojcie.

 

Jackany

Uwidoczniony na mapie WIG- z1935 roku

 

Jaworów - Zawiszańce
Cmentarz z grobami Wędziagolskich, na płd. od dawnego dworu, pow. ok. 0,20 ha.

  1. Wędziagolska z Sosonków Karolina, 30.VIII.1857-11.XI.1944

  2. Kopańska z Wędziagolskich Zofja, zm. 9.VIII.1926

  3. Wędziagolski Michał, 1847-26.I.1923

  4. Wędziagolski Paweł, profesor architekt, 1883-1929

  5. Wędziagolski Leonard, inżynier, 1911-1938

W 2017 roku staraniem Stowarzyszenia Odra Niemen z Wrocławia cmentarzy Wędziagolskich poddano renowacji o ogrodzono drewnianym płotem
 

Jaworowo
Jaworowo - cmentarzyk Wędziagolskich stan 2013 rok

 

Milwidy

Nowy cmenarz zajmuje 0,60 ha. Docelowo ma mieć obszar 7,45 ha, będzie budowany etapami. Ogółem planuje się urządzić ponad 6000 miejsc. Przewidziana też budowa kolumbarium na 5670 miejsc. Budowa w ramach pierwszego etapu zakończona a cmentarz oddany do użytku 30 października 2015 roku.


Sangiełowszczyzna
5 km na wsch. od Solecznik M. na wyniesieniu nad brzegiem rzeki. Ogrodzony. Drewniana kaplica Zniszczyńskich w części centralnej na niej tablica upamiętniająca Franciszka Zniszczyńskiego  zm. 1876 - i Monikę z Andruszkiewiczów Zniszczyńską zm.  1895. Wokół około 30 nagrobków. Pochowani: Łukaszewicze, Stankiewicze, Jagiełłowie, najstarszy z 1859. Także ustawiony po 1991 r. nagrobek dwudziestu żołnierzy Samoobrony Wileńskiej AK z oddziału por. Czesława Stankiewicza „Komara”.

Inny

W końcu lutego 1945 roku w wsi Okolica pod Małymi Solecznikami podstępnie został zaatakowany przez oddział pozorowany NKWD został rozbity i wymordowany (20 -25 partyzantów) oddział „Komara”, sam zaś „Komar” ujęty żywcem. Resztki zgrupowania wyginęły na przełomie lutego i marca. Ciała poległych żołnierzy wrzucono do chaty Zofii Sakowicz i podpalono. Zginęło jeszcze trzy osoby cywilne. W miejscowości Okolica (Sangiełowszczyzna) znajduje się cmentarzem 20 poległych żołnierzy z oddziału ppor. Czesław Stankiewicza „Komara”. Pochowani są tu: Paweł Falkiewicz „Ogień’, Jusiel, Antoni Rogoża z Małych Solecznik, Jan Rogoża z Małych Solecznik, Józef Sienkiewicz z Małych Solecznik, Julian Lisowski z Małych Solecznik, Antoni N. S Bartłomieja z Żłoukt,Władysław Rogoża z Małych Solecznik, kpr. „Wąsik” z Mikuliszek, Ułanowski z Wiktorowa1, Bodin oraz NN „Jastrząb”, ponadto trzy cywilne (rodzinę Sakowicza: Zofię, jej matkę oraz Jegora Gołubiewa „bieżeńca”) ofiary z Okolicy. Po tej akcji sowieci deportowali na Syberię kilka rodzin z Sangiełowszczyzny, Montwiłłowszczyzny, Żłoukt i Okolicy. Cmentarz uporządkowany w 1998 roku przy pomocy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa2. w 2107 roku cmentarzy akowców poddany renowacji staraniem wrocławskiego Stowarzyszenia Odra - Niemen.

  1. Adela: Roku 1859. Za dusza zmarła Adeli zmuw trzy zdrowaś Marya.

  2. „Bodin”

  3. Falkiewicz Paweł „Ogień”

  4. Harasimowicz Stanisław, 1883-4.XII.1949

  5. Jagiełło J., 1946-1947

Pokój jej duszy.

  1. Jagiełło z Marynowskich Anna, 1878-1.XI.1948

  2. „Jastrząb”

  3. „Jusiel”

  4. Kisiel Jacek

  5. Kisiel Marjan, 8 mies.

  6. Kisiel Walentina, 1 rok

  7. Kisiel Wincenty, 2 lata

  8. Klacewiczów rodzina

  9. Królikowska Jagna

  10. Królikowski Jerzy

  11. Królikowski Jerzy, 1943-1945

  12. Królikowski Sławomir

  13. Łukaszewicz Adam, 1855-1938

  14. Łukaszewicz Józef

  15. Łukaszewicz Teofilia

  16. Marynowska Karolina, 1894-2.VI.1947

  17. Marynowski Julian, 1862-25.III.1924

  18. Nowikowa Zofija

  19. „Rohoża”

  20. Stankiewiczówna Eugenja, 1886-1947

  21. Szczerbów rodzina

  22. Węcewicz Stanisław, 1927-23.II.1944

  23. Zniszczyńska z Andruszkiewiczów Monika, 1823-27.XII.1895

  24. Zniszczyński Franciszek, 1814-15.XII.1876

  25. Żołnierze AK: Tu spoczywa około 20-tu żołnierzy Samoobrony Wileńskiej AK z oddziału Komara por. Czesława Stankiewicza. Wśród poległych byli: Paweł Falkiewicz ps. Ogień, NN Jastrząb, NN Jusiel, NN Rohoża, NN Bodin i inni bezimienni.

  26. Żołnierze AK: Tu spoczywa w wiecznym śnie 9-partyzantów żołnierzy A.K. z oddziału Komara.

Zginęli za Ojczyznę.

Cześć ich pamięci.

Od kolegi Gołęmbia.

 

1J. Widejko "Jureczek” Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK "Szczerbca" i Samoobrony Wileńskiej AK "Komara" w latach od I 1944 r. do III 1945 r. Jerzego Widejki ps "Jureczek". Kraków: 2005.
2K. Krajewski, Ziemia Nowogródzka i Grodzieńska. Polskie cmentarze i groby wojenne oraz miejsca pamięci narodowej. Wyd. A. Marszałek, Toruń 2004 r.

 
 

Soleczniki Małe
Cmentarz parafialny -  położony na tyłach kościoła parafialnego, ok. 3 tys. nagrobków. Ogrodzony. „Pańskie mogiłki” - tak nazywa się groby rodziny Mianowskich, znajdujące się na miejscowym cmentarzu, położonym dwieście metrów od drogi Soleczniki-Wilno. Tu, wraz z żoną Antoniną, spoczywa Mikołaj Mianowski. Obok znajdują się groby ich synów: Aleksandra (radca dworu, zmarł w 1925 r. w wieku 70 lat) oraz Konstantego (jenerał inżynier, ur. 20 września 1819 r. zm. 23 lutego 1892 r.).W 2006 r. odnowiono mogiły Mianowskich.

Pochowani: - Michałowski-Jasieńczyk, Rodziewicz, Smolski, Wojtkiewicz, Juchniewicz, Trzaskowski, Ożarowski, Sienkiewicz, Januszkiewicz, Płyta żeliwna Izabeli z Czyżów Sielankowej zmarłej w 1848 r. "stroskany mąż po zgonie żony przez wdzięczność takowy pomnik wznosi. Przechodnia o trzy pacierze prosi". Anna z Jurchliczów Wiszniewska zm. 1878, Ludwik i Krystyna Dąmbrowscy, marszałkowie powiatu trockiego zm. 1848 i 1851., Mikołaj Mianowski, rektor wileńskiej Szkoły Medyczno-Chirurgicznej, zm. 1843.,

Kazimierz Rogożo zm. 1921. Inne groby: Andruszkiewicz, Bartoszewicz, Bobin, Bogdziewicz, Bogdziun, Bohdziewicz, Bohdziun, Borowski, Czapulonis, Czarniawski, Czepolonis, Czeponis, Czepulonis, Czepulonis Józef, 1898 – zm. śm. trag. 6.IX.1939, Czerniawsk,i Dawlidowicz,

Dąmbrowska Krystyna, Marszałkowa powiatu Trockiego, zm. 12.VI.1851,

Dąmbrowski Ludwik, Marszałek powiatu Trockiego, zm. 2.IV.1848,

Dekurniewicz, Dłuski, Duszkiewicz, Ejsmont, Ks. Gaudziewicz Jan, 1861-27.VII.1922,

Gigiewicz, Gojdź, Górski, Gres, Harasimowicz, Jankowicz, Jankowski, Januszewska, Jasińczyk-Michałowski, Jeleński, Juchiewicz, Juchniewicz, Jurałajć,

Ks. Karpowicz Bronisław, administrator Małosolecznickiego Kościoła, 1837-13.III.1898

Karpowicz Edward Juljusz, emeryt pułkownik, 1841-1935

Kasiłowski, Kasperowicz, Kazakiewicz, Kisiel, Koczan, Kodziowa, Kołtusz, Kołyszko, Komolibija, Kondracki, Kozakiewicz, Kozłowski, Kratkowski, Królikowski, Kuczyńska, Kułdosz, Kuncewicz,

Kuzmicki Hugo, 1794-26.II.1850 Tę pamiątkę poświęca w dowód przywiązania zasmucona Żona.

Kwiatkowski, Lebiedziewicz, Lichtarowicz, Liniewsk,i Lipnicki, Lisowska, Łabul, Łatwis, Łoszakiewicz, Macutkiewicz, Mentelis,

Mianowska z Micewiczów Antonina, 1795-20.X.1852,

Mianowska z Ołtarzewskich Konstancja, 1826-1.II.1896,

Mianowski Aleksander, Radca Dworu, 20.IX.1819-24.VI.1888,

Mianowski Konstanty, Jenerał Inżynierów, 20.IX.1819-23.II.1892,

Mianowski Mikołaj, Rektor Wileńskiej Medyko Chirurgicznej Akademii, Rzeczywisty Radca Stanu, Kawaler, 1780-16.IV.1843,

Michalewska, Michałowski, Mikołajewicz, Milinowicz, Moroz, Niewirkiewicz, Nowicki, Olechnowicz, Ołtarzewska, Ozarowska, Ozorowska, Paciulon, Paczkowski, Pawluć, Pawłowski, Pociulon, Polonis, Pożarycki, Pryszmont, Radzewicz, Radziukiewicz, Rasimowicz, Rodziewicz, Rodziewicz, Rogoża, Rusakiewicz, Sadowska,

Sielanko Henryk, 1844-15.III.1883,

Sielanko Władysław, podpułkownik huzarów wojsk rossyjskich, obywatel ziemski gub. Wileńskiej, 1840-6.II.1909,

Sielankowa z Czyżów Izabella, Sędzina pttu Oszmiańskiego, 1815-19.IV.1848,

Stroskany Mąż po zgonie Żony

przez wdzięczność takowy pomnik wznosi.

Przechodnia o trzy Pacierze prosi.

Siemierz, Sienkiewicz, Sikierick,i Sinkiewic,z Siwinsk,i Smolska, Stasiło, Swojniała, Szostak, Szulgo, Trzaskowski, Tuniewicz, Tupko, Turczynowicz,

Ulewicz, Użałowicz, Walukiewicz,

Ks. Wangal Józef, 1840-25.X.1909, kapłaństwa lat 46,

Wasilewski, Wierszycka, Winogrocki, Wiszniewska, Wojciechowicz, Wojtkiewicz, Woskunowicz, Załusski, Zenowicz, Zienkiewicz, Żukowska, Żynis.

Pow. cmentarza 0,95 ha.
 

Cmentarz przy drodze na Budojcie, pow. 0,85 ha. Nowy, założony kilka lat temu.
 

Soleczniki Wielkie
Cmentarz parafialny
Swoistą kroniką Solecznik jest miejscowy cmentarz. Miejsce wiecznego spoczynku znaleźli tu nie tylko byli właściciele majątku - Wagnerowie, ale też wiele zasłużonych dla Solecznik osobistości. Na stojącym obok kościoła grobowym kamiennym obelisku widnieje napis: „Ku pamięci Michała Wagnera,oficera wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego. Poległ on na polu pod Widzami, okręgu Brasł (Brasławskim-przyp.aut.) w maju 1812 roku w wieku 25 lat. Poświęca kochający brat.” Kościół obecnie funkcjonujący został wybudowany na miejscu kaplicy grobowej Wagnerów - wejsćie do krypty w prezbiterium.

Soleczniki

Na solecznickim cmentarzu 2 listopada 1821 roku, będąc w gościnie u zaprzyjaźnionego księdza, Adam Mickiewicz obserwował obrzęd Dziadów, który później przedstawił w słynnym dramacie. W roku 1998 w miejscowym kościele została odsłonięta tablica upamiętniająca ten fakt, a w 2004 roku położono głaz z pamiątkową tablicą.

Dziewieniszki

29 maja 1944 roku w Klewicy pod Dziewieniszkami poległo w walce z sowiecką bandą rabunkową wychodzącą z Puszczy Rudnickiej czterech partyzantów AK. Byli to: kpr. Ryszard Dudek „Zuch” i kpr. Felicjan Marynowski ps. „Blok” z 13 Brygady „Nietoperza” oraz N. Czajkowski ps. „Czaja” i Stanisław Wasilewski ps. „Gwoźdź” z 12 Brygady „Cerbera”. 30 maja 1944r. pochowani zostali na skwerze przed kościołem w Dziewieniszkach. 25 sierpnia 1993 r. dokonano ekshumacji przenosząc ich prochy oraz innych nieznanych siedmiu, prawdopodobnie żołnierzy sowieckich, na cmentarz w Solecznikach - tworząc kwaterę na której w w 2012 roku ustawiono pamiątkowy krzyż..

Inne groby: rodzin Wasilewskich, Steckiewiczów, Olszewskich, Czeglików, Sielanko, Borowskich, Jana Michalkiewicza zm. tragicznie 28 grudnia 1944r., Kiełdanowiczów, Malinowskich, Szmigielskich. Pow. cmentarza 4,85 ha.  Cmentarz częściowo ogrodzony.

Nazwiska na grobach: Aksamit, Alancewicz, Aleksandrowicz, Antoniewicz, Apanel, Aszakiewicz, Badziukiewicz, Balińska, Bankowski, Baranowska, Basiukajć, Basiul, Bazyk, Berdowski, Binkiewicz, Bobin, Bogdziun, Borowski, Budrewicz, Budrewicz, Bujnowski, Buraczewski, Burak, Buzarewicz, Chwat, Cudzanowski Czepulonis, Czerniewski, Czuprewicz, Dajlidko, Daszkiewicz, Dawidowicz, Dejlidko, Dorniak, Dowda, Dowgiało, Druta, Dubrawski, Dudojc, Fedorowicz, Fiedorowicz, Fiedorowicz, Firmow, Gajdzis, Giecewicz, Godlewski, Gotowicki, Gromadzki, Grydź, Huryn, Ilcewicz, Iwancz, Iwanicz, Iwaszko, Jakutajć, Jancewicz, Jankowska, Jankowska, Janowicz, Jurałowicz, Jureko, Jurołaić, Karazo, Kiel, Kiełdanowicz, Kisielewski, Klacewicz, Klukowicz, Kłoba, Kłoczko, Kłukowicz, Kochanowski, Koczan, Kodź, Kolesnik, Kołyszko, Koncewicz, Kozłowska, Krysztol, Kupczełajć, Lebiedź, Lewanowicz, Lichtorowicz, Lisowski, Łago, Łaikowski, Ks. Ławrynowicz Bronisław-Bonawentura, Łukaszewicz, Maksimowicz, Malesz, Malewski, Malinowski, Marcinkiewicz, Markiewicz, Markowski, Michalkiewicz, Mikosza, Misztal, Niewiarkiewicz Nowosławski O’Brynówna Olszewski, Osóbka, Ożarowski, Palkiewicz, Paszkiewicz, Pawlukowicz, Pilżys, Pincza, Podgórski, Polikiewicz, Przewłocki, Ragoża, Rak, Rodziewicz, Rogoża, Rympo, Sadowski, Sawicki, Siedlecki, Sielanko, Sienkiewicz, Silko, Sinkiewicz,  Sokołowicz, Staniewicz, Stankiewicz, Stasiło, Steckiewiczów, Stefanowicz, Subocz, Surgiewicz, Sworobowicz, Szarek, Szczerbo, Szerłat, Szmigielski, Tomaszewska, Truchno, Tubko, Tuniewicz, Tupko, Wagner, Wasilewski, Wasiukiewicz, Werkun, Winckiewicz, Winogrodzki, Zagórska, Zarecki, Zielenski.

 

Cmentarz żołnierzy sowieckich

Położony przy ul. Wileńskiej, koło dworca autobusowego. Pow. ok. 0,06 ha.

Na tablicy pamiątkowej umieszczono 129 nazwisk, niektóre nazwiska podano błędnie.

Andrianow Michał Pietrowicz sierż. gwardii, 17 pułk, 5 strzeleckiej dywizji poległ 8 lipca 1944 r. w Rymoszach.

Anufrijew Jurij Leonowicz, sierż. gwardii, 12 pułk 5 dyw. strzel. Poległ 9 lipca 1944 r.

Baniakow Aleksander Iwanowicz mł. sierżant, 252 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 r. w Podwarańcach.

Biełousow Mikolaj Pawłowicz, 248 pułk 83 dywizji, poległ 8 lipca 1944 r w Szaciłach k. Dziewieniszek.

Bobrow Aleksander Iwanowicz. mł. lejtnant, 5 dywizja, poległ 8 lipca 1944 pod Dziewieniszkami.

Bogosłowskij Borys Nikołajewicz, szer. 5 dywizji strzeleckiej, poległ 9 lipca 1944 pod Dziewieniszkami. Początkowo pochowany w Dziewieniszkach. Ekshumowany do Solecznik.

Bondariew Danił Nikitowicz, mł. sierżant 5 gwardyjskiej dywizji. strzel., Poległ 9 lipca 1944r. koło Dziewieniszek.

Bortiakow Paweł Markowicz, szer. w 83 dywizji. Poległ 8 lipca koło wsi Szaciły.

Buksujew Michał Bogdansewicz  248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 koło wsi Kotkiszki.

Bułhakow Mikołaj Siergijewicz, sierżant, 24 pułk artylerii 5 dywizji, poległ 10 lipca koło wsi Żyzmy.

Bułkin Nikołaj Jegorowicz, szer., 11 gwardyjskiej dywizji strzeleckiej, poległ 12 lipca koło wsi Markowo. O ekshumacji nic nie wiadomo.

Burmistow Paweł Timofiejewicz, poległ 13 czerwca 1944 roku. Pochowany na partyzanckim cmentarzu w Puszczy Rudnickiej.

Burnaszow Andrej Władymirowicz, szer., 21 pułku strzeleckiego 5 dywizji gwardii, poległ 9 lipca 1944 koło Dziewieniszek.

Wdowin Timofiej Potapowicz, szer., 252 pułku 83 dywizji, zginął koło wsi Podwarańce.

Wołkow Iwan Jakowlewicz, szer., 5 dywizji strzeleckiej, poległ koło Dziewieniszek.

Garajew Paweł Piotrowicz, 252 pułk 83 dywizji, poległ w Podwarańcach.

Gołodnikow Nikołaj Władymirowicz, szer. Poległ 9 lipca k. wsi Kotkiszki.

Demczenko Borys Pawłowicz 854 pułk 277 dywizji strzeleckiej. poległ w Żyzmorach Upamiętniony w w Solecznikach

Denisow Iwan Aleksandrowicz, sierżant, 21 pułku strzeleckiego poległ 9 lipca 1944 koło Dziewieniszek. Dżakajew Dżakajewicz szer. 156 pułku.

Dubina Dmitrij, lejtnant gwardii w 5 dywizji strzeleckiej, poległ 9 lipca 1944 w Dziewieniszkach.

Duminow Witalij Wasilewicz, szer. 252 pułku 83 dywizji, poległ we wsi Podwarańce.

Dutow Nikołaj Ignatowicz, sierżant, 5 dywizja strzelecka, poległ 20 lipca 1944 kolo Dziewieniszek.

Emczenko Iwan Dimitrowicz, st. lejtnant w 5 dywizji strzeleckiej w 1943. Poległ 9 lipca 1944 r.

Jefremow Gałaktion Zacharowicz, 5 dywizja strzelecka poległ, 9 lipca 1944 koło wsi Żyżma.

Żilcow Siergiej Stiepanowicz major, dca batalionu, poległ 9 lipca 1944 r w Dziewieniszkach.

Zabarnyj Borys Wasilewicz, szer., 5dywizja strzelecka, poległ 9 lipca 1944 roku koło Dziewieniszek.

Zacharow Iwan Charytonowicz, szer., 21 pułk artylerii 11 dywizja strzelecka, zm. w szpitalu polowym w Dargużach.

Ziemeljanow Wasilij Basilijewicz, szer., 248 pułk 83 dywizji , poległ we wsi Szaciły 10 lipca 1944 roku. Nie ekshumowany, uwieczniony w Solecznikach.

Zil Iwan Tichonowicz, mł. sierżant, 252 pułk 83 dywizji, poległ k wsi Podwarańce Nie ekshumowany, uwieczniony w Solecznikach.

Zinkowicz Józef Pawłowicz, szer., 215 dywizja strzelecka.

Iwanow Kirył Iwanowicz, szer. 5 gwardyjskiej dywizji, poległ 9 lipca 1944 r koło Dziewieniszek.

Kadyrow Szady, mł. sierżant, 248 pułk 83 dywizji, poległ 10 lipca 1944 koło wsi Szaciły.

Kałajda Łuka Stefanowicz, szer., 248 pułk strzelecki 83 dywizji, poległ 6 lipca 1944 roku koło wsi Szaciły.

Kandakow Aleksander, sierżant, 252 pułk 83 dywizji, poległ koło wsi Szaciły.

Kirylenko Nikołaj Fiedorowicz, starszyna, 5 gwardyjska dywizja, poległ 9 lipca 1944 r.w Dziewieniszkach.

Kiryczenko Wasilij Iwanowicz szer., 24 pułk artyleryjski 5 dywizji, poległ 10 lipca 1944 roku koło wsi Zyżma.

Klimienko Iwan Piotrowicz szer., 248 pułk 83 dywizji poległ 10 lipca 1944 koło wsi Szaciły.

Kowalowi Nikołaj Stefanowicz, sierżant, 248 pułk 83 dywizji poległ 8 lipca 1944 roku koło wsi Szaciły.

Kozłow Michaił Simionowicz, st. sierżant, 5 dywizja umarł z ran w Dziewniszkach 9 lipca 1944 roku.

Koliakin Paweł Aleksandrowicz, szer., 5 dywizja strzelecka poległ 8 lipca 1944 roku koło wsi Rymosze.

 Kornijenko Iwan Siemionowicz, szer., 1122 pułku 334 dywizji poległ 15 lipca 1944 roku koło wsi Papierniszki.

Krymer-Kramer Jakow Isakowicz, lejtnant, poległ w 1944 roku w Łotwie.

Kudian Grigorij Gawriłowicz, szer., 16 dywizja strzelecka, poległ 16 lipca 1944 kolo Olity. Omyłkowo wymieniony na pomniku w Solecznikach.

Kukoba Fiedor Timofiejewicz, mł. sierżant, 5 dywizja strzelecka, zmarł w wyniku odniesionych ran 9 lipca 1944 roku w Dziewieniszkach.

Łapin Konstatyn Nikołajewicz, szer., 21 pułk 5 dywizji strzeleckiej, poległ 9 lipca 1944 roku koło Dziewieniszek.

Łapin Filomon Larionowicz szer. szer., 21 pułk 5 dywizji strzeleckiej, poległ 9 lipca 1944 roku koło Dziewieniszek.

 Lejbienok Michaił Afansjewicz , sierżant, 5 dywizja gwardii, poległ 8 lipca 1944 r. koło wsi Rymosze.

 Lemieszko Nikołaj Nikiforowicz, szer., 927 pułk 251 dywizji, poległ 21 lipca 1944 roku na terytorium rejonu janowskiego.

 Litwin Iwan Tichonowicz, starszyna, 366 pułk 126 dywizji. Zmarł z ran i pochowany we wsi Albertyna koło Dziewieniszek.

Łyżyn Władimir Wieniaminowicz, szer., 248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 koło wsi Podwarańce.

Malutin Wasilij Iwanowicz szer., 248 pułk 83 dywizji, poległo 8 lipca 1944 roku koło wsi Szaciły. Nie ekshumowany.

Malerow Jurij Wasilewicz, kapitan, 611 pułk 88 dywizji, poległ 14 lipca 1944 rokuw Rudni koło Dziewieniszek.

Maszukow Nikołaj Grigorijewicz, mł. sierżant, 248 pułk 83 dywizji, umarł z ran 20 lipca 1944 roku w 90 batalionie sanitarnym.

Mierenkow Gawrił Pawłowicz, st. sierżant, 248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 koło wsi Kotkiszki.

Mierinow Michail Kuzmicz, lejtnant „Śmiersza”, poległ 24 lipca 1944 roku w Rudni, tam pochowany, potem ekshumowany.

Michajliczenko Iwan Ewmenowicz, szer., 216 dywizja, poległ k. wsi Tatarniszki, pochowany w Ignalinie, omyłkowo wymieniony na pomniku w Solecznikach.

Muchamedkułow hHamet Ałlagulowicz, mł. lejtnant, 21 pułk 5 dywizji. Poległ 9 lipca 1944 roku w Dziewieniszkach.

 Mucharnik Jurij Michajłowicz, szer., 83 dywizja, poległ 9 lipca 1944 ro koło Podwarańców.

Naumienko Iwan Stefanowicz, szer., 11 dywizja strzelecka, umarł z ran w 381 batalionie sanitarnym.

Nejman Igor Pawłowicz, lejtnant, 120 brygada czołgów.

Nikitin Ilarion Andrejewicz szer., 248 pułk 83 dywizji poległ 8 lipca 1944 гoku koło wsi Kotkiszki.

Nikołajew Wiktor Fiodorowicz, mł. sierżant, 248 pułk 83 dywizja, poległ 9 lipca 1944 roku w Kotkiszkach,

Nowickij Andrej Dmitrowicz, szer., poległ 28 czerwca 1944 roku, pochowany w Puszczy Rudnickiej, ekshumowany do Solecznik.

Ostapow Iwan Maksimowicz, mł. sierżant, 77 pułk 26 dywizji, poległ 3 sierpnia 1944 roku w Dziewieniszkach.

Otkidycz Maksim Sylwestrowicz, szer.,  248 pułk 83 dywizja, poległ w Szaciłach 8 lipca 1944 r., nie ekshumowany.

Pogorodnyj Piotr Gawryłowicz, lejtnant, 21 pułk 5 dywizji, poległ 9 lipca 1944r. w Dziewieniszkach.

Poliakow Wiktor Aleksandrowicz, st. sierżant, 248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca we w. Szaciły.

Pronin Nikołaj Siemienowicz, szer., 5 dywizja strzelecka, poległ 9 lipca 1944 r. koło Dziewieniszek.

Rasiukiewicz Mikołaj Michajłowicz, szer., zmotoryzowany batalion 18 brygady czołgów, poległ 10 lipca 1944 r. pochowany na stacji w w Rudnikach.

Rogow Alieksiej Nikołajewicz, mł. sierżant, 145 dywizja, poległ 2 lipca 1944 roku w Łastowcach.

Rogozin Iwan Aleksandrowicz, szer., 321 pułk artylerii, poległ w Poniewieżu, omyłka na pomniku w Solecznikach.

Rodionow-Radionow Michaił Aleksandrowicz, mł. sierżant, 1823 pułk artyleryjski, poległ w Poniewieżu, omyłka na pomniku w Solecznikach

Rudenko Jakow Wasiliewicz, szer., 226 pułk 63 dywizji.

Sazanow Nikołaj Wasiliewicz, st. lejtnant, 5 dywizja, poległ 9 lipca 1944 r., pochowany w Dziewieniszkach.

Sałukwadze Michaił Rożdenowicz, sierżant, 83 dywizja, poległ 9 lipca 1944 r. we wsi Szaciły.

Sejtow-Sajtow Kazbakaj, sierżant, 248 pułk 83 dywizji, poległ 10 lipca 1944 roku koło w. Szaciły.

Semienkow Iwan Nikołajewicz, szer., 5 dywizja, poległ 8 lipca 1944 r koło Romaszek.

Serediuk Stepan Maksimowicz-Aksimowicz, szer. 21 pułk 5 dywizja, poległ 9 lipca 1944 roku koło Dziewieniszek.

Serougolnikow Dmitryj Andrejewicz, szer. 252 pułk 83 dywizji, umarł z ran, pochowany w Jaszunach.

Simczenkow Paweł Iwanowicz, sierżant, umarł z ran, pochowany w Jaszunach, ekshumowany do Solecznik.

Sokołow Wiktor Mitrofanowicz, szer., 21 pułk 5 dywizji poległ 9 lipca 1944 roku kolo Dziewieniszek

Sunczyn Władimir Semienowicz sierżant, 27 pułk 11 dywizji, umarł z ran 19 lipca 1944r. Pochowany w Jaszuanch.

Tarasenko Wiktor Siemienowicz, szer., 17 pułk 5 dywizji, zmarł 17 lipca 1944 r. w wyniku odniesionych ran, pochowany koło w. Rudnia. Ekshumowany do Solecznik.

Terchow Iwan Grigorijewicz, sierżant, 248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 r. koło Kotkiszek,

Troszczak Iwan Mitrofanowicz, szer., 5 dywizja, poległ 9 lipca 1944 r. koło Dziewieniszek.

Ugłow Grigorij Josifowicz, szer. 248 pułk 83 dywizji, poległ 8 lipca 1944 r. koło w. Szaciły.

Fedosow Leontij Fiodorowicz, szer., 338 dywizja, omyłkowo umieszczony na pomniku na cmentarzu w Solecznikach.

Fiodorow Aleksiej Jegorowicz, sierżant, 248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 we w. Szaciły. Nie ekshumowany.

Fiodorow Jakow Spirydionowicz, szer., 248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 r; koło w. Podwarańce.

Fiłatow Iwan Wasiliewicz, szer., 21 pułk 5 dywizji, poległ 9 lipca 1944 r. Pochowany w Dziewieniszkach. Ekshumowany do Solecznik.

Chabarow Wasilij Arsentowicz, sierżant, 248 pułk 83 dywizji, poległ 9 lipca 1944 roku koło w, Szaciły.

Cariewa Pelagia Siergijewna, 13 korpus obrony przeciwlotniczej, poległa 2 listopada 1944 roku wchodząc na mine. Pochowana koło Turgieli, ekshumowana do Solecznik.

Czujko Iwan Stiepanowicz, szer. ,21 pułk 5 dywizji, poległ 8 lipca 1944 roku koło Dziewieniszek.

Szapowałow Anatolij Grigorijewicz, szer. 248 pułk 83 dywizji, poległ 10 lipca 1944 roku koło w. Szaciły, tam pochowany, nie ekshumowany.

Szencow Fiodor Stepanowicz, szer., 252 pułk 83 dywizji poległ koło wsi Podwarańce. Nie ekshumowany.

Szeszyn Gannadij Michajłowicz, szer., 248 pułk 83 dywizji, poległ 10 lipca 1944 roku koło w. Szaciły.

Szondin Piotr Aleksandrowicz, szer., 248 pułk 83 dywizji, poległ 10 lipca 1944 roku koło w. Kotkiszki.

Szpak Wasilij Timofiejewicz, szer., 5 dywizja strzelecka, poległ 9 lipca 1944r koło Dziewieniszek.

Junusow Nazyr-ale, szer., 83 dywizja, poległ 9 lipca 1944 r; koło wsi Podwarańce.

Jakimkin Fiodor Alieksiejewicz, szer., 83 dywizja, poległ 8 lipca 1944 r koło w, Szaciły.

 

PS. Publikując powyższą listę uznałem, że wszyscy byli przede wszystkim żołnierzami i spoczywają na cmentarzu wojennym.

Soleczniki

      

 

Kirkut

Położony w płn. wsch. cz. miasta, za majątkiem Wagnerów, dziś nieistniejący.

 

GMINA TURGIELE (11)
 

Ażewicze 

Na zach. od wsi, oznaczony na rosyjskiej mapie z 1898 roku.

Biena
Na płd. od wsi wiejski zapomniany cmentarzyk.

Bigierdy
Cmentarzyk wiejski na płd. od wsi. Powierzchnia ok. 0,30 ha. Nazwiska pochowanych: Zenkiewicz.
 

Michnowo

Cmentarz prawosławny na terenie klasztoru - wspólnoty Michnowo.

Kilkadziesiąt pochówków.

Michnowo

Misiuczany
We wsi cmentarzyk wiejski (na wsch. od wsi), przy drodze na Turgiele. Powierzchnia 0,25 ha.

Skwirańce

Skwirańce
Skwirańce - cmentarz

Wiejski cmentarzyk, położony w Skwirańcach, powierzchnia ok 0,80 ha.

Nazwiska pochowanych: Alaszewicz, Błażewicz, Dainowicz, Filipowicz, Grabsztunowicz, Jurewicz, Kwiatkowski, Macienkiewicz, Mackiewicz, Staszewski, Tankiewicz.


Taboryszki
Cmentarz przykościelny

Klika grobów członków rodziny Skarbek- Ważyńskich, Marcin zm. 1873r.

Taboryszki

Cmentarz parafialny

Położony w kierunku płd. – wsch. od centrum miasteczka, przy drodze na Widrańce i Kierdziejewice (Białoruś), w odległości ok. 0,8 km od kościoła.
Około 2,5 tys. nagrobków. Najstarszy - Kazimierz Ważyński syn Marcina, "żył lat pięć miesięcy sześć", zm. 1826 roku dnia 23 miesiąca grudnia. Nazwiska pochowanych – starsze nagrobki: Adamowicz, Akincza, Aleksiuk, Alencewicz, Andruszkiewicz, Andrzejewski, Antonowicz, Baranowski, Bariłowicz, Bartoszewicz, Baturewicz, Błażewicz, Bobrowski, Bohdziewicz, Boguszewski Borkowski, Bortkiewicz Borusewicz.Borys, Bujko, Czapnik, Czerniawski, Czarkowski, Daniulewicz, Dawidowicz, Drutem, Dąbrowski, Dulko, Duszkiewicz, Fiedorowicz, Gancewski, Gasiul, Haniewicz, Holecki, Hryniewicz, Jackiewicz, Jarmołkowic, Jasiński, Jaszewska, Juchniewicz, Jusel, Kalinowski, Karpowicz, Kiju, Kitkowski, Klim, Kłusowski, Kłyszejko, Kodz, Komolubio, Kondracki, Koricki, Kowalewski, Krepsztul, Krupiczewicz, Lewkowicz, Lisowski, Łatyszowicz, Łokucijewski, Łukaszewicz, Łukowicz, Macutkiewicz, Małyszko, Marcinkiewicz, Mazurkiewicz, Michniewicz, Mordas, Niemyćko, Nosowicz, Olechnowicz, Pakulniewicz, Pawlukowicz, Pietkiewicz, Pisarski, Plust, Połoński, Puzyna, Rekiel, Rimkiewicz, Rodowicz, Romanowski, Rusiecki, Sadowski, Salmanowicz, Sawicki, Sibik, Siwiński, Songin, Sosnowska, Stankiewicz, Stanulewicz, Stefanowicz Suchadolski, Szablinski, Szarej, Szlachtowicz, Szusta, Szwabowicz, Szymanowski, Tarasewicz, Tawlin, Tyszkiewicz, Ulewicz, Wierciński, Wojciechowski, Wołkowicz, Wołodkowicz, Zabłocki, Zacharzewski, Zamaro, Zieniewicz, Ziniewicz, Żamojda.

Ponadto pochowani: ks. Lacki Andrzej, 1853-2.III.1925 i ks. Staszewski Mateusz, Proboszcz Kościoła Taboryskiego, 1827-20.IV.1887.

Drewniana kaplica grobowa Skarbek-Ważyńskich - wyremontowana w 2014r. Przy kaplicy groby: ks. Andrzeja Lackiego zm. w 1925 r., ks. Wiktora Zawadzkiego (1906-1982), proboszcza taboryskiego. Grób Anny Krepsztul, malarki religijnej, zm. 2007r.

Powierzchnia cmentarza ok. 1,60 ha.


Turgiele

Cmentarz przykościelny

Zachowany pomnik ks. Bronislawa Jeleńskiego, dziekana i proboszcza turgielskiego (1891-1959).

Cmentarz parafialny  położony w kierunku płd. - wsch. od centrum miasteczka, przy drodze do Michnowa, w odległości ok. 0,4 km od kościoła.

Cmen
Na turgielskim cmentarzu znajduje się kaplica Św. Feliksa de Valois, w formie rotundy z dobudówkami po bokach, wzniesiona przez Kobylińskich w 1850 roku z polnego kamienia. Wewnątrz jej do dziś zachowały się elementy dekoracji, a w XIX wieku było tu sporo obrazów i rzeźb. Obok kaplicy jest grób rektora Uniwersytetu Wileńskiego prof. Szymona Malewskiego(1760 - 1832), prawnika, ekonomisty i fizjokraty. Tu spoczywa też ks. prof. Bronisław Jeleński, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego i proboszcz sanktuarium Ostrobramskiego. Na pomniku umieszczono napis: „Śp. Ks. Bronisław Jeleński. Proboszcz i Dziekan Turgielski 1891-1959. Stroskana rodzina Jeleńskich. Kochał Boga, Naród, Ojczyznę. Do serca tuliłeś każdego. Dziś Ciebie tuli ziemia ojczysta, a naród Bóg strzeże”.

Ok. 3.5 tys. nagrobków. W centralnej części kaplica Kobylińskich. Pochowani na cmentarzu: ks. Paweł Szepecki, najst. nagrobek. Antonina Rejkowska z. 1868, Marcin Andruszkiewicz zm. 1869 żył lat 88, Klemens Ulanowski zm. w 1875 roku, Anna Korycka zm. 1877, Józef Wierzbowicz 1802 - 1886 kandydat filozofii Uniw. Wileńskiego.

Nazwiska na nagrobkach: Adamowicz, Ałaszewicz, Aleksiuk, Alenkowicz, Alenowicz, Janczewski, Andruszkiewicz, Andrzejewski, Antoniewicz, Aszkiełowicz, Babkin, Barkowski, Bartoszewicz, Bezuszko, Bizunowicz, Błażewicz, Bobin, Bogdanowicz, Bohdziewicz, Bohdziewicz, Borkowski, Bójko, Brzozowski, Bułat, Burzyński, Butkiewicz, Byliński, Cybowicz, Czepulonis, Czerniawski, Czerniel, Czyński, Drozd, Dulko, Falkiewicz, Fiedorowicz, Filipowicz, Gajdis, Giecewicz, Giedrowicz, Grabsztunowicz, Grygorowicz, Murynowicz, Harasimowicz, Hołowczyc, Hołubowski, Hryniewicz, Jagieło, Jarmałkowicz, Jerenkewicz, Juchiewicz, Juchniewicz, Jurałowicz, Jurgielewicz, Jusel, Kadziewicz, Kajdonowicz, Kondratowicz, Karozniewicz, Karpowicz, Kartunowicz, Kastanowicz, Kisłowski, Kitkowski, Klim, Klimowicz, Koczan, Koleśnicki, Kowalewski, Kowgier, Kozieło, Kozłowski, Krasnowski, Krupski, Kuckiewicz, Kuczyńska, Kulikowska, Kwiatkowska, Lachowicz, Leśniewski, Letowt, Liniewski, Listwan, Litwiński, Lutowicz, Łabul, Łajkowski, Łukaszewicz, Łukaszewicz, Macanko, Matejkiewicz, Macewicz, Marcinkiewicz, Malinowski, Marcinkiewicz, Markiewicz, Markuszewski, Marszewski, Masiewicz, Michałowski, Michniewicz, Mickiewicz, Micku, Mikołajewicz, Mikulski, Liminowicz, Miłosz, Minowicz, Mordas, Murasz, Naumowicz, Nakraszewicz, Nawrocki, Nowicki, Nowosielski, Nowostawski, Olszewski, Ostrowski, Pacyno, Paluszkiewicz, Pawlukowicz, Pawłowski, Perepeczko, Piekutowski, Piesla, Pietkiewicz, Pietrowski, Pietrusewicz, Poczepko, Polito, Popławski, Poźniak, Prokopowicz, Przygalimski, Puszklewicz, Puzyno, Raczko, Radziewicz. Reykowski, Rodziewicz, Ruczynski, Rudziński, Rukowicz, Rusiecki, Sakowicz, Sandowicz, Sawicki, Ściepuro, Siekański, Sienkiewicz, Silko, Sinkiewicz, Siwicki, Siwinska, Siwiński, Skinder, Sokołowski, Sosnowski, Stankiewicz, Stańczyński, Staszewski, Staszkowski, Statkiewicz, Stefanowicz, Strokowski, Strumiłło, Szałachan, Szatkiewicz, Szczensnowicz, Szematowicz, Szpurgis, Szuszkiewicz, Szwajkowski, Szydłowski, Ściepuro, Tankiewicz, Tietianiec, Tomaszewski, Traciewicz, Tuczkowski, Tulkiewicz, Tumas, Tunkiewicz, Ugrewicz, Ulecki, Ulewicz, Ulanowski, Waitukowicz, Wajciulewicz, Rusiecki, Wasilewski, Węckowicz, Weduto, Wilkin, Winci, Wojciukiewicz, Wojciulewicz, Wojtkiewicz, Wołodkowicz, Woroniecki, Wysocki, Załynski, Zażecki, Zdaniukiewicz, Ziękiewicz, Zinkiewicz, Złotożycki, Zubrycki Żemło, Żukowski, Żurawski, Żygo, Żylinski, Żyło.

Powierzchnia starego cmentarza 2,20 ha, zaś nowego, położonego po przeciwnej stronie drogi – 1,45 ha.

 

Kirkut

Łajbiszki, położony dziś na terenie rejonu wileńskiego.

 

Tuż za granicą rejonu:

Ławże (Rep. Białoruś), na wprost wsi Jankuny (gm. Kamionka)

Nieistniejąca wieś Ławże, obecnie w pasie granicznym, w rejonie oszmiańskim. 23 lutego 1945 r. tropiony nieustannie oddział pod komendą Włodzimierza Mikucia „Jaremy”, ostatecznie doszczętnie rozbito we wsi Ławże, gmina Turgiele (dziś po stronie białoruskiej). Oddział pozorowany NKWD przeprowadził pacyfikację tej wsi mordując 27 mieszkańców i ukrywających się partyzantów.

„Ławż nie było – relacjonował świadek masakry. – Wszędzie po podwórkach leżały trupy pomordowanych dzieci, kobiet, mężczyzn. Jeden z mieszkańców »siedział« martwy przy płocie z przedziurawioną głową. Żona Jerzego Dziadulewicza leżała twarzą do góry, a w jednym i drugim ręku trzymała rączki swych nieżywych wnucząt. Dziewczynka miała 5 lat, chłopczyk 7. Wszyscy mieli przestrzelone głowy. Nieopodal leżeli zabici rodzice tych dzieci”.

Dziś na miejscu spacyfikowanej wsi kapliczka i krzyż ustawione w 1996 r., tablica z napisem informującym o nieistniejącej wsi (po polsku i po białorusku).

 

Źródła:

K. Krajewski, Ziemia Nowogródzka i Grodzieńska. Polskie cmentarze i groby wojenne oraz miejsca pamięci narodowej z okresu walk o niepodległość XVIII-XX w. Wyd. A. Marszałek, Toruń 2004r

M. Machulak, W stronę Solecznik, Wyd. „APLA”, Krosno 2002r, 2005r, 2007r.

M. Machulak, W Dziewieniszkach i dalej, Wyd. Apla Krosno 2008r.

http://www.kresy.pl/kresopedia,projekty,katalog-zasciankow

Archiwum Wileńskie, Jan Sienkiewicz, www http://84.15.106.31/archiwum/index.php Archiwum Wileńskie