Książka zawsze była, jest i będzie źródłem i symbolem wiedzy.
Wiedza zaś o historii lokalnej, zawarta w tej książce, jest cenna szczególnie. Do rąk Państwa bowiem trafia wydanie niezwykłe, poświęcone dziejom i wydarzeniom naszej ojczystej Solecznickiej Ziemi. Autor tej książki, Mieczysław Machulak, po raz kolejny zaprasza nas do wędrówki po niezwykle ciekawych zakątkach rejonu, imponuje wiedzą o nas samych, wzbudza zainteresowanie lokalną historią, inspiruje do dalszych poszukiwań tego, co zostało utracone.
Staraniem autora ukazały się do tej pory 3 wydania tomu „W stronę Solecznik” oraz wydanie „W Dziewieniszkach i dalej”, które doskonale ilustrują spuściznę historyczną i kulturową naszego regionu, stając się niejako biblią wiedzy o tym zakątku Wileńszczyzny. Pamięć o wydarzeniach, ludziach, miejscach, prawda historyczna, świadomość własnej tożsamości jest jedyną drogą ku zachowaniu bogatego dziedzictwa kresowego, którego częścią jest również piękna Ziemia Solecznicka, i zachowanie jej jest naszym zbiorowym obowiązkiem.
Chyląc czoło przed autorem, który wydaje trzecią już książkę o Rejonie Solecznickim, wyrażam wdzięczność za ogrom włożonej pracy, zaangażowanie i aktywną działalność na rzecz społeczności polskiej Rejonu Solecznickiego.
Niech ta książka będzie czymś więcej niż zbiorem faktów, niech pozwoli nam przyjrzeć się nam samym z nowej perspektywy i odnaleźć w nas ducha prawdziwego patriotyzmu lokalnego i dumy z ojczystej ziemi.
Prezes
Solecznickiego Oddziału Rejonowego
Związku Polaków na Litwie
Zdzisław Palewicz
SPIS TREŚCI
Słowo wstępne......................................................................... 5
Wykaz skrótów.........................................................................6
Od autora.................................................................................7
REJON SOLECZNICKI (Šalčininku rajonas).................................13
Dane ogólne.............................................................................13
Ukształtowanie terenu, gleby......................................................13
Rzeki, wody i klimat..................................................................14
Świat roślin i zwierząt................................................................15
Ochrona przyrody......................................................................17
Bogactwa mineralne..................................................................17
Ludność, stosunki narodowościowe.............................................17
Gospodarka, rolnictwo...............................................................19
Komunikacja............................................................................19
Podział administracyjny.............................................................20
Oświata i kultura......................................................................21
Język.....................................................................................22
Działalność człowieka...............................................................23
Współpraca międzynarodowa.....................................................25
Turystyka i rekreacja................................................................25
Z PRZESZŁOŚCI SOLECZNIK I OKOLIC....................................27
Prahistoria............................................................................. 27
Zarys historii podziałów administracyjnych w rejonie
solecznickim......................................................................... 28
Lata 1939-1945 w rejonie Solecznik......................................... 30
POLSKI RUCH OPORU NA OBSZARZE DZISIEJSZEGO
REJONU SOLECZNICKIEGO................................................ . 33
Partyzantka akowska.......................................................... . 33
W szponach czerwonej dyktatury.......................................... 41
W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI............................................. 46
Litewska Republika Radziecka............................................. 46
W niepodległej Republice Litewskiej..................................... . 49
Sukces AWPL-u ................................................................ 53
GMINY I MIEJSCOWOŚCI W DORZECZU MERECZANKI........ .55
BIAŁA WAKA (lit. BALTOJI VOKE) Baltosios Vokės seniūnija.. .55
Sołectwa/osiedla:............................................................. ....55
Historia szkolnictwa.......................................................... ....58
Sportowa i turystyczna Biała Waka..
Inne miejscowości w gminie.............................................. ....60
JASZUNY (lit. JAŠIUNAI) Jašiūnų seniūnija............................ 64
Zabytki w gminie................................................................. .65
Początki Jaszun............................................................ ......66
Jaszuny Radziwiłłowskie....................................................... 66
Balińscy i Śniadeccy...................................................... ......70
Pałac w Jaszunach......................................................... .....73
Złoty wiek Jaszun.......................................................... ......74
Rodzinny cmentarzyk........................................................... 78
Kołłątaj, onże Staszic w spódnicy czyli Marysia nauczycielka... 80
„Bunt” Żeligowskiego........................................................ 80
Miasto Ogród Jaszuny...................................................... 87
Rody tatarskie................................................................. 88
Jaszuny pod okupacją niemiecką....................................... 89
Jaszuny za czasów sowieckich......................................... 94
Szkoły w Jaszunach........................................................ 95
Szkolnictwo dziś............................................................ 101
Jaszuński kościół........................................................... 104
Kapliczka św. Antoniego.................................................. 106
Cmentarz parafialny....................................................... . 107
Starowiercy z Gaju.......................................................... 107
Jaszuńskie kurhany....................................................... . 109
Dzisiejsze Jaszuny........................................................ 109
Współpraca międzynarodowa......................................... . 111
Rudniki (lit. Rudninkai).................................................... 111
Zjazd w Rudnikach......................................................... 112
Rudniki – wieś królewska................................................ 113
Bracia Dąmbrowscy....................................................... 117
Rudniki w II Rzeczypospolitej.......................................... 119
Okupacja niemiecka...................................................... 122
Czasy sowieckie........................................................... 123
Rudnicki kościół i nekropolia........................................... 123
Stowarzyszenie Wsi Rudniki........................................... 126
Pozostałe miejscowości gminy jaszuńskiej....................... 129
PUSZCZA RUDNICKA.................................................... 143
Przyroda...................................................................... 143
Puszcza w przeszłości.................................................. 146
Powstańcy w Puszczy................................................... 146
Puszcza Rudnicka w okresie okupacji niemieckiej............. 149
Przyszły noblista w Puszczy Rudnickiej.......................... 151
Zapomniany Piewca Puszczy......................................... 153
KAMIONKA (lit. AKMENYNE) Akmenynės seniūnija......... 155
Akmenynės seniūnija – Sołectwa:.................................. 155
Zabytki w Gminie......................................................... 156
Kamionka................................................................... 156
Kościół....................................................................... 159
Cmentarz.................................................................... 165
Szkoła w Kamionce...................................................... 165
Inne miejscowości w Gminie.......................................... 166
TURGIELE (lit. TURGELIAI) Turgelių seniūnija.................. 173
Dane ogólne................................................................ 173
Zabytki i ciekawe miejsca w gminie................................ 174
Początki wsi............................................................... 175
Turgielski kościół i parafia............................................. 177
Turgiele w XX wieku...................................................... 181
Gmina Turgiele administracyjnie w końcu lat 30-tych XX wieku 185
Od okupacji do Republiki Turgielskiej.............................. 186
Szkoła w Turgielach..................................................... 189
Generał Żeligowski i majątek Andrzejewo........................ 191
Ksiądz – legenda Wileńszczyzny................................... 194
Zielna w Turgielach...................................................... 197
Turgielska nekropolia................................................... 198
Gminy partnerskie....................................................... 199
Turgiele dzisiaj............................................................ 200
Pawłowo, Pawłów (lit. Merkine)...................................... 200
Rzeczypospolita Pawłowska......................................... 201
Pawłów później........................................................... 205
Zabytki...................................................................... 207
Taboryszki (lit. Tabariškes)........................................... 208
Cmentarz w Taboryszkach............................................ 213
Miasteczko Taboryszki................................................ 214
Dwór w Taboryszkach................................................. 215
Taboryszki pod okupacją............................................. 218
Błogosławiony Michał Sopoćko................................... . 218
Taboryska malarka...................................................... 220
Michnowo czyli boży kołchoz w latach sowieckich......... 222
Wilkiszki................................................................. . 223
INFORMATOR.......................................................... . 238
Tradycyjne imprezy organizowane w rejonie solecznickim. 238
SZLAKI TURYSTYCZNE............................................. 241
Puszcza Rudnicka.................................................... 241
Trasy wodne............................................................ . 242
Polskie zespoły artystyczne...................................... 244
Informacje praktyczne – informacja teleadresowa.......... 246
Solecznicki Oddział Rejonowy Związku Polaków na Litwie.250
Bibliografia(wybrane pozycje).............................
- Zaloguj się aby dodawać komentarze